صدارت وزارت بهداشت به چه کسی می‌رسد؟

 گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری گیل 25- یاسر مختاری؛ 15 روز است که از انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان نهمین رئیس جمهور اسلامی ایران می‌گذرد. پس از انتخاب هر رئیس جمهوری انتخاب اعضای کابینه برای او از نظر رسانه‌ها و کارشناسان اهمیتی کمتر از انتخابات ندارد.

در این میان عموما گمانه‌زنی‌های بسیاری برای حضور افراد مختلف در کابینه انجام می‌شود. در بسیاری از کشورهای جهان که نظام حزبی پذیرفته شده و کارآیی دارد، عموما اعضای کابینه عضو حزب اکثریت و چند حزب مؤتلف آنان است، اما در جمهور اسلامی ایران به دلیل نبود ساختار حزبی و عدم وجود احزاب تأثیر گذار، عموما رسم بر این بوده که افرادی برای حضور در کابینه دعوت و به مجلس شورای اسلامی جهت اخذ رأی اعتماد معرفی می‌شدند که به لحاظ مشی سیاسی نزدیکی بیشتری به رئیس جمهور داشته‌اند اگرچه ممکن است آنها خود اعضای احزاب دیگری باشند. مثلا در کابینه حسن روحانی، اسحاق جهانگیری معاون اول وی از حزب کارگزاران سازندگی، علی ربیعی وزیر کار در کابینه نخست عضو حزب اسلامی کار بود این در حالی بود که خود حسن روحانی که خود زمانی عضو حزب جمهوری اسلامی بود و بعدها با برخی از همفکرانش حزب اعتدال و توسعه را تشکیل داد. در کابینه آیت‌الله رئیسی نیز همین وضعیت حاکم بود. بر همین اساس عموما افرادی که به رئیس جمهور نزدیکی بیشتری داشتند به کابینه دعوت شده و به مجلس جهت اخذ رأی اعتماد معرفی می‌شدند.

 مسعود پزشکیان در دوران تبلیغات انتخابات، خود را غیر حزبی معرفی می‌کرد، با این حال وی جزو سه گزینه جبهه اصلاحات بود. علی‌رغم این وی از جمله اعضای همیشگی فراکسیون اصلاح‌طلبان مجلس شورای اسلامی و نیز وزیر بهداشت در کابینه اصلاحات بود. ضمن اینکه اعضای ستادش نیز از جمله اصلاح‌طلبان شاخص بودند. بر همین اساس و با توجه شورای راهبری تشکیل داده شده و کمیته‌های ذیل این شورا  برای تشکیل کابینه که یکی از اعضای جبهه اصلاحات نیز در آن حضور دارند این گمانه وجود دارد که وزرای پیشنهادی نیز عضو این جبهه یا جریان باشد. بر همین اساس برای وزارت بهداشت نیز اذهان به نخستین جایی که می‌رود «انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران» است بخشی از جبهه اصلاحات را تشکیل داده و اعضای آن از اصلاح‌طلبان شاخص هستند که برخی از آنها از جمله مصطفی معین و محمد فرهادی سابقه وزارت در دولت سید محمد خاتمی داشته و برخی دیگر نیز همچون، محمد رضا خاتمی، شکوری راد یا تاجرنیا ردای وکالت مجلس شورای اسلامی پوشیده‌اند. دیگر اعضای آنها نیز در دولت‌های هفتم و هشتم یا یازدهم و دوازدهم از جمله روئسای سازمان‌های مهم دولتی مانند سازمان انتقال خون، دانشگاه‌های علوم پزشکی یا برخی تشکل‌های مهم غیر دولتی مانند نظام پزشکی را برعهده داشته‌اند. در این میان از برخی از این افراد به عنوان گزینه‌های پزشکیان برای وزارت بهداشت نام برده می‌شود.

 برخی دیگر نیز اگرچه عضو این تشکل نیستند اما نزدیکی بسیار زیادی به خط مشی آنان دارد دیگر نهادی که پزشکانی همسو با خط مشی پزشکیان و اعضای انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران دارد جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران است که عمده مدیران ارشد وزارت بهداشت در دوران سید حسن قاضی زاده هاشمی و سعید نمکی، جمعیت هلال احمر و سازمان تأمین اجتماعی از اعضای با سابقه این نهاد بودند.

برخی از این گزینه‌ها به صورت همزمان عضو جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران و انجمن اسلامی جامعه پزشکی هستند.

محمدرضا واعظ مهدوی

واعظ مهدوی استاد فیزیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شاهد، رئیس کنونی انجمن اقتصاد سلامت، عضو شورای آینده‌نگاری و سیاست‌گذاری فرهنگستان علوم پزشکی و عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران است.

از واعظ مهدوی به عنوان یکی از گزینه‌های جدی وزارت بهداشت نام برده می‌شود، وی در میان فعالان حوزه سلامت خوشنام بوده و علاوه بر اینکه به لحاظ سیاسی اصلاح‌طلب محسوب می‌شود از جمله افراد بسیار نزدیک به مسعود پزشکیان نیز محسوب می‌شود و حتی گفته می‌شود در روزهای گذشته نیز وی به همراه محمد جواد کبیر مدیرعامل سابقه بیمه سلامت نیز به دیدار مسعود پزشکیان رفته و برنامه‌هایی را برای آینده نظام سلامت به وی ارائه کرده است.

اگر فاکتور جوانگرایی را که پزشکیان و افراد نزدیک به وی مانند ظریف و آذری جهرمی در دوران انتخابات و پس از آن شعار آن را داده‌اند در نظر نگیریم واعظ مهدوی می‌تواند جدی‌ترین گزینه تصدی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی باشد.

معاونت توسعه امور علمی و فرهنگی سازمان برنامه و بودجه کشور، معاونت اجتماعی و امور عمومی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، معاونت سیاست‌گذاری وزارت رفاه و تأمین اجتماعی، معاونت توسعه امور علمی و فرهنگی، مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، مدیر کل دفتر آموزش عالی در سازمان برنامه و بودجه، عضو کمیته کشوری ارگونومی وزرات بهداشت، رئیس هیأت مدیره و مدیر‌عامل سازمان بیمه خدمات درمانی، مدیر گروه فیریولوژی دانشگاه شاهد، مدیر اجرایی طرح ملی اصلاح ساختار وزارت بهداشت، معاون پشتیبانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مسئول کمیته امور اجتماعی تحقق سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران از جمله دیگر سوابق واعظ مهدوی است.

محمدرضا ظفرقندی

یکی دیگر از نام‌هایی که از روز شنبه بعد از مرحله دوم انتخابات برای تصدی وزارت بهداشت مطرح شد، رئیس کل سابق سازمان نظام پزشکی و هم حزبی واعظ مهدوی، محمد رضا ظفرقندی است. ظفرقندی نیز همچون پزشکیان جراح قلب و از نزدیکان به سید محمد خاتمی رئیس جمهور اسبق ایران است. او در زمان وزارت بهداشت پزشکیان ریاست دانشگاه مادر پزشکی، علوم پزشکی تهران را برعهده داشت.

وی که از پزشکان قدیمی دوران دفاع مقدس و از جمله مؤسسان تیم‌های امداد اضطراری در آن زمان است در دوران کرونا انقاداتی به شیوه مدیریت کرونا و عدم دسترسی آحاد مردم به واکسن در رسانه‌ها مطرح می‌کرد. اگرچه او نیز مانند واعظ مهدوی از فاکتور جوانی بهره‌مند نیست با این حال حاشیه‌های سیاسی او بیشتر دیگر عضو انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران است.

سید رضا رئیس‌کرمی

رئیس کرمی دیگر عضو انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران است که در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم ریاست کمیته سلامت ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان را بر عهده داشت. اگرچه برخلاف دو گزینه قبلی رئیس کرمی سوابق مدیریتی و اجرایی کمتری دارد با این حال نزدیکی وی به رئیس جمهور منتخب نام این معاون سابق جمعیت هلال احمر را نیز به میان کاندیداها تصدی وزارت بهداشت اضافه کرده است.

رئیس کرمی استاد روماتولوژی کودکان دانشگاه علوم پزشکی تهران است که سابقه ریاست دانشگاه علوم پزشکی، قم معاونت درمان جمعیت هلال احمر، معاون بهداشت جمعیت و معاونت‌های درمان و توسعه و پشتیبانی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران را در کارنامه خود دارد.

محمد پورفتح‌الله

از جمله نام‌هایی که برخی از کارشناسان به عنوان وزیر بهداشت آینده مطرح می‌کنند، دیگر عضو انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران، محمد پورفتح‌الله است که در دولت‌های اصلاحات(وزارت بهداشت مسعود پزشکیان) و تدبیر و امید ریاست سازمان انتقال خون را بر عهده داشت.

اگرچه پورفتح‌الله عضو یک تشکل سیاسی (انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران) است اما چهره علمی و اجرایی او بیشتر از چهره سیاسی‌اش در رسانه‌ها بازخورد داشته است. پورفتح‌الله ایمونولوژیست و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس است.

 مدیرکل امداد حوادث و سوانح جمعیت هلال احمر، عضو گروه پزشکی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی ، سرپرست دفتر وزارتی وزارت فرهنگ و آموزش عالی، معاون آموزشی و پژوهشی جهاد علوم پزشکی تهران، مشاور وزیر و مدیرکل دفتر وزارتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، مدیرعامل سازمان انتقال خون، مدیر گروه هماتولو‍‍زی وبانک خون دانشگاه تربیت مدرس نیز از جمله این عضو قدیمی جهاد دانشگاهی است.

ایرج حریرچی

مشهورترین چهره‌ای که نامش به عنوان یکی از مهمترین گزینه‌ها برای وزارت بهداشت و درمان کشور مطرح شده است ایرج حریرچی است. قائم مقام و سخنگوی سابق وزارت بهداشت در دوران سید حسن قاضی‌زاده و سعید نمکی، همشهری مسعود پزشکیان است که روابط بسیار نزدیکی را نیز با وی دارد. در دوره‌ اجرای طرح تحول سلامت، مسعود پزشکیان در آن زمان به عنوان عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی به نحوه اجرای این طرح توسط قاضی‌زاده هاشمی اشکالات مختلفی وارد می‌کرد، این حریرچی بود که واسطه حل اختلافات می‌شد. حریرچی اولین سخنگوی وزارت بهداشت بود که به این مقام منصوب شد. وی از روابط بسیار خوبی با تمامی رسانه‌ها از جمله رسانه‌های منتقد برخوردار بود به همین دلیل یکی از چهره‌های رسانه‌ای دولت تدبیر و امید محسوب می‌شد. همچنین ابتلای وی به کرونا در روزهای نخست شیوع این بیماری در ایران از وی چهره دیگری ساخت.

این جراح سرطان بیمارستان امام خمینی(ره)، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران از اعضای قدیمی جهاد دانشگاهی کشور و از مؤسسان خبرگزاری گیل 25 محسوب می‌شود.ریاست مرکز تحقیقاتی بیماری‌های پستان، عضویت در شورای مرکز تحقیقاتی تروما سال، رئیس جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران در دهه هفتاد، معاونت پشتیبانی دانشگاه علوم پزشکی از دیگر سوابق ایرج حریرچی محسوب می‌شود.

علی تاجرنیا

یکی از مشهورترین اعضای جامعه پزشکی در دو دوهه اخیر، رئیس ستاد تهران مسعود پزشکیان، علی تاجرنیا بود. عمده شهرت تاجرنیا به دلیل فعالیت‌های سیاسی به ویژه دوران دانشجویی او است، همان فعالیت‌هایی که اور را صندلی‌ کلاس‌های درس دانشگاه علوم پزشکی مشهد راهی مجلس شورای اسلامی کرد تا در سن 30 سالگی به عنوان جوانترین نماینده مجلس ششم در بهارستان باشد.

وی در سال‌های اخیر خود را در قامت نماینده اصلی دندان‌پزشکان ایران تثبیت کرد و در دوران ریاست محمد رضا ظفرقندی بر سازمان نظام پزشکی یکی از اعضای تأثیر گذار آن بود. تاجرنیا نیز به دلیل نزدیکی بسیار زیاد به پزشکیان و حلقه اطراف او به عنوان یکی از گزینه‌های وزارت بهداشت مطرح است، اگرچه با توجه به سوابق سیاسی وی این امکان وجود دارد که عبور او از سد رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی با مشکلات بسیار زیادی مواجه باشد اما فاکتور جوانی را هنوز به همراه دارد و می‌تواند به شعار جوانگرایی رئیس جمهور منتخب جامه عمل بپوشاند.

عضویت در هیئت مدیره باشگاه استقلال، رئیس انجمن دندانپزشکان ایران نیز از جمله دیگر سوابق این متخصص پروتزهای دندانی در ایران است.

انوشیران محسنی بندپی

نماینده اسبق چالوس و نوشهر در مجلس شورای اسلامی، در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی هر زمان سازمانی خالی از رئیس می‌شد به عنوان سرپرست آن سازمان یا وزارت‌خانه منصوب می‌شد. پس از انتخاب مسعود پزشکیان، او نیز به جمع گزینه‌های وزارت بهداشت اضافه شده است.

محسنی بند‌پی علاوه بر نمایندگی مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان بهزیستی، سرپرست وزارت کار پس از علی ربیعی و سرپرست سازمان تأمین اجتماعی پس از تقی‌نور بخش بود. او در سال‌های پایانی دولت تدبیر و امید از سوی رحمانی فضلی وزیر کشور به عنوان استاندار تهران منصوب شد.

علی جعفریان

متخصص کبد و گوارش بیمارستان امام خمینی(ره) تهران نیز که در زمان دولت تدبیر و امید ریاست دانشگاه علوم پزشکی تهران را بر عهده داشت و زمانی نامش برای معاونت درمان وزارت بهداشت بسیار پرنگ بود.

علی جعفریان که این روزها از او نیز به عنوان یکی از گزینه‌های وزارت بهداشت نام برده می‌شود عضو شورای عالی نظام پزشکی تهران است و در سه سال‌اخیر سعی کرده در فضای مجازی مدافع حقوق صنفی جامعه پزشکی باشد.

مهدی ناصحی

مدیرعامل کنونی سازمان بیمه سلامت، از جمله بازماندگان دولت دوازدهم در دولت سیزدهم بود. اگرچه از او نیز به عنوان یکی از گزینه‌های تصدی وزارت بهداشت نام برده می‌‌شود اما عدم وابستگی جریانی و سیاسی حضور او در میان چهره‌های با پس زمینه سیاسی و حزبی او را کمی‌ دورتر از ساختمان 16 طبقه خیابان ایوانک نگه‌‌ می‌دارد.

علاوه بر ناصحی گزینه‌های دیگری چون همایون هاشمی، ایروان مسعودی، محمد جواد کبیر، علیرضا رئیسی نیز مطرح هستند که هریک در دولت‌های وابسته به جریان اصلاحات یا اعتدال مسئولیت‌هایی را برعهده داشته‌اند. از سوی دیگر گفته می‌شود با توجه به شعار حضور زنان در کابینه که مسعود پزشکیان داده است این احتمال وجود دارد که هیچ یک از گزینه‌ها نبوده وی در میان زنان نزدیک به این جریان سیاسی که سابقه اجرایی مناسبی نیز دارد به وزیر بهداشت خود باشد. برای همین منظور برخی از رسانه‌ها از طاهره چنگیز رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نام می‌برند.