روایت سوگ شاهرودی‌ها و «اشک نخل»/فریاد یاحسین(ع) بر تن آسمان نشست – خبرگزاری گیل 25 | اخبار ایران و جهان

خبرگزاری گیل 25، گروه استان‌ها: یازدهم محرم از آن دست روزهایی است که برای مردم شاهرود، حال و هوایی دیگر دارد. مردمی که دلداده امام حسین (ع) و اهل بیت (ع) هستند. یازدهم محرم شاید در بسیاری از شهرها پایان عزاداری‌های دهه اول محرم باشد اما برای شاهرودی‌ها تازه آغازی بر بزرگترین مراسم مذهبی استان سمنان است.

یازدهم محرم برای مردم شاهرود روز عاشقی است روز اشک نخل؛ روزی که همه از کوچک و بزرگ تا فقیر و غنی یک جا جمع می‌شوند لباس سیاه عزاداری مولایشان حسین (ع) را بر تن می‌کنند و در رثای سالار شهدا، بر سر و سینه می‌زنند اینجا کسی از نسب و سبب کسی سوال نمی‌کند امروز اینجا همه یک نام دارند؛ عزادار حسین (ع)؛

روز یازدهم فرا رسید

یازدهم محرم برای شاهرودی‌ها تازه شروع عاشقی است هر چند به لحاظ تقویم شاید پایان راهی باشد که ابتدایش را با شمع و چراغ تکیه بازار و سپس مراسم یاعباس روز پنجم محرم آغاز کرده باشند اما تازه اول راه دلدادگی است اول راه عشق به امام حسین (ع) مردم شاهرود اگر در مراسم نخل گردانی شرکت نکنند که انگار اصلاً عزاداری نکرده‌اند.

اصلاً این نخل است که عیار سوگواری محرم شهرستان شاهرود و بلکه استان سمنان را نشان می‌دهد به لحاظ وسعت، حجم عملیات، تعداد نفرات، حضور هیأت‌های مذهبی، اینجا امروز بزرگترین گردهمایی مذهبی استان سمنان برگزار می‌شود مراسمی که جمعیتی پرشمار در آن حضور دارند جمعیتی که حتی قابل شمارش نیست.

مراسمی که اگر حتی از نماز ظهر در آن حاضر شوید بازهم نفر اول نیستید که به انتظار نشسته تا چشم بر نخل بیاندازد و گریه کند به حال شهدا و اسرای دشت کربلا؛ این مردم، این چنین عاشق و دلداده امام حسین (ع) هستند وگرنه مراسم نخل بهانه‌ای برای گریستن است.

نخل بر دوش مردم

نخل در طول سال در کوچه معروف به تکیه بازار قرار دارد و یک خانواده شاهرودی متولی نگهداری از آن است این نخل سازه‌ای بلند به اندازه یک خانه دو طبقه است که بزرگترین نخل استان سمنان هم محسوب می‌شود نخلی که با چوب‌های قطور سپیدار درست شده و گفته می‌شود دو هزار و ۲۰۰ کیلوگرم وزن تقریبی دارد.

۱۲ تیر در پایین آن قرار دارد که هر تیر مختص به یک هیأت عزاداری است باغزندانی ها، بید آبادی‌ها، تکیه بازار، مسجد غربا و خلاصه جای هر کس بر طبق سنت و قانونی نانوشته، مشخص است و همه باید برسند و زیر نخل قرار بگیرند تا آن را بلند کنند و این کار منطق خاص خودش را هم دارد.

از لحظاتی قبل همه هیأت‌های مذهبی به صورت سینه زنی و زنجیر زنی خیابان‌های مشرف به تکیه بازار را طی می‌کنند و نزدیک می‌شوند این هیأت‌ها یکی یکی وارد می‌شوند و خیابان آبشار را به سمت تکیه بازار و نخل می‌پیمایند هر هیأت که وارد می‌شود عزاداری و سینه زنی می‌کند و نوحه مخصوص خودش را می‌خواهند همه گرد می آیند و زیر لوای عزاداری امام حسین (ع) و مراسم نخل توقف می‌کنند.

هیأت‌ها می رسند

حالا دیگر هیأت‌ها به کنار می‌روند و مردم یک تنه و یک بدنه را تشکیل می‌دهند همه شأن می‌شوند عاشق امام حسین (ع) با هر رنگ و سن و جثه و وضعیت مالی و تحصیلی، همه شأن یکی می‌شوند و نخل را به حرکت در می‌آورند نخل آرام آرام بر دوش مردم جابجا می‌شود تا راه خودش را در میان جمعیت باز کند و به مکان پارک شهدای محراب برسد آنجا بر زمین گذاشته می‌شود و بعد از عزاداری و سینه زنی دوباره به مکان اول باز می‌گردد باز هم بر دوش مردم، چون قایقی روی سیل جمعیت؛

فردی هم از پیرغلامان حسینی در بالا نخل قرار می‌گیرد تا آن را هدایت کند اگر سمت چپ جلوتر برود او هماهنگ می‌کند که مسیر اصلاح شود اگر نخل با آن عظمت و سنگینی که دارد کج شود، او بلافاصله به مردانی که زیر آن هستند اطلاع می‌دهد تا مسیر به درستی طی شود و او در واقع امروز هدایت کننده این قایق بر روی سیل امواج عاشقی است.

کافی است نخل در خیابان آبشار دیده شود یکباره مردم با هم می‌زنند زیر گریه و صدا به صدا نمی‌رسد هر کس هر چه دارد بیرون می‌ریزد یکی حاجت خواه درمان و شفا است دیگری گرفتار و آن یکی نذری دارد همه اما در یک چیز مشترک هستند، همه نیازمند گوشه نگاهی هستند تا گره از کارشان باز شود این مراسم دقیقاً جایی است که باید باشید تا ببینید این مردم چطور ارادت شأن را به امام حسین (ع) نشان می‌دهند.

طبل‌ها می‌کوبند

نخل کم کم بالا می‌آید و در محوطه به صورت دوار می چرخد طلب‌ها با یک ریتم تند می‌کوبند و سنج کوب ها پشت سرهم می‌زنند فضا فضای عجیبی است همه مردم فریاد می‌زنند یا حسین (ع)؛ پیرغلامی می‌گوید: غریبم یا حسین (ع) و مردم فریاد می‌زنند یا حسین (ع) دوباره او می‌گوید: مظلومم یا حسین (ع) و مردم فریاد می‌زنند یا حسین (ع) او می‌گوید شهیدم یا حسین (ع) و مردم فریاد می‌زنند یا حسین (ع) این چرخش دوار، ادامه پیدا می‌کند و در نهایت نخل سرجای قرار می‌گیرد تا نوبت به نوحه معروف شاهرودی‌ها یعنی بلبل خوش خوان برسد که خودش یک بخش سنتی از مراسم نخل شاهرود شده است.

نوحه‌ای معروف، زیبا که با لحنی آهنگین و موزون بسیار به دل می‌نشیند این نوحه کم کم به اندازه خود مراسم نخل در شاهرود معروف شده و گویا اصلاً بدون آن نمی‌شود کاری کرد! این نوحه و سپس سخنرانی و مداحی پایان بخش مراسم نیست بلکه تازه باید نخل را دوباره برداشت و این بار هم با همراهی سیل اشک و آه مردم دوباره بر سر جایش قرار داد.

این مراسم برای مردم شاهرود بسیار مهم است چرا که اگر در آن شرکت نکنند انگار در هیچ مراسمی شرکت نکرده‌اند! از طرف دیگر امروز بعد از ظهر و امشب نیز مراسم شام غریبان و شمع روشن کردن برای شهدای دشت کربلا مانند شب تاسوعا و عاشورا در شاهرود و در منبرخانه ها و مساجد، کماکان ادامه خواهد داشت.

دلدادگی مردم متدین شاهرود

مراسم دیگر شاهرودی‌ها فردا با دسته بندی اسد و تعزیه آن ادامه پیدا خواهد کرد نماد از بنی اسد که فردای روز عاشورا به کربلا می‌رسد و با پیکر امام حسین (ع) و شهدای کربلا روبرو می‌شود این دسته عزاداری و تعزیه آن هم بسیار مورد استقبال مردم شاهرود قرار می‌گیرد.

این در واقع پایان بخش عزاداری دهه اول ماه محرم در شهرستان شاهرود است عزاداری که حالا به خانه‌ها می‌رود تا به صورت روضه‌های صبحگاهی و عصرگاهی ادامه پیدا کند مردم این روضه‌ها را در دهه دوم و سوم نیز ادامه می‌دهند تا خودشان را برای عزاداری روز چهلم یا همان اربعین و سپس روزی که شاهرودی‌ها به آن چهل و هشتم می‌گویند یعنی سالروز رحلت رسول الله (ع) آماده سازند.