صاحب گنج و زیرخاکی کیست؟ یابنده یا میراث فرهنگی/ فتوای امام خمینی چیست؟

به گزارش گیل 25، رئیس اداره اموال فرهنگی تاریخی اداره کل موزه‌های کشور می‌گوید: در خیلی از موارد وقتی مردم به یک اثری برخورد می‌کنند متاسفانه این دیدگاه وجود دارد که آثار کشف شده را متعلق به خودشان می‌دانند و انتظار دارند از آن نفع ببرند، مانند اتفاقی که در دهه ۸۰ در جیرفت رخ داد، براثر سیلاب بخشی از قبرهای باستانی هویدا شد و مردم برای برداشتن اشیای تاریخی به آن منطقه هجوم بردند و علیرغم وجود نیروی‌های انتظامی و امنیتی کسی نتوانست جلوی آن‌ها را بگیرد، چراکه مردمی که در آن منطقه بودند به دلیل شرایط اقتصادی که داشتند معتقد بودند کشف این آثار یک‌جور لطف خدا به آن‌ها است و ما باید از آن نفع ببریم، متاسفانه در آن سال محوطه باستانی جیرفت تخریب شد و بخش عمده‌ای از آثار به‌صورت غیرقانونی از کشور خارج شد، البته بعدتر تعداد زیادی از آن‌ها طی اقدامات وزارت میراث فرهنگی به کشور برگردانده شد.

محمدرضا زاهدی ادامه می‌دهد:  افرادی که در دام خرید و فروش اشیای زیرخاکی می‌افتند کسانی‌ هستند که وضعیت مالی خوبی ندارند، اما در سطح بالاتر و در راس هرم افرادی پولداری هستند که شرایط مالی خوبی دارند، این افراد  از شرایط نابه‌سامان اقتصادی استفاده می‌کنند و افرادی را که شرایط اقتصادی خوبی ندارند، جذب می‌کنند، افرادی داریم که خارج از ایران زندگی می‌کنند و گروه‌های کاوش غیرمجاز را به نقاط مختلف کشور می‌فرستند تا حفاری انجام دهند، خیلی مواقع هم آثاری را به یغما می‌برند.

او می‌گوید:  در فتوای برخی مراجع وجود دارد که اگر کسی شی تاریخی پیدا کند باید خمس آن را پرداخت کند تا شی برای خودش شود، البته این موضوع با همان سوال از حضرت امام برطرف شد. اما حتی اگر فتوای حضرت امام نبود اصلاً سخن مراجع به این معنا نبود که این شی هرجایی پیدا شود، منظور فقط در ملک شخصی بود، مثلاً کشاورز موقع کشاورزی ناگهان به یک شی تاریخی برمی‌خورد، بنابراین نباید طوری برداشت شود که ما هرجایی می‌توانیم کاوش کنیم و هرچی پیدا کردیم با پفرداخت خمس برای خودمان برداریم، که البته به نظرم این موضوع هم با فتوای امام حل شده است. تمام آثاری که در زیر زمین وجود دارد متعلق به عموم جامعه است و دولت هم به عنوان نماینده مسئول تحویل گرفتن و نگهداری و مدیریت این آثار است.