
میدان نقش جهان، اصفهان، سال ۱۹۷۹
میدان نقش جهان در سال ۱۹۷۹ میلادی (۱۳۵۸ شمسی) توسط یونسکو به عنوان یکی از نخستین میراث های جهانی ایران به ثبت رسید، رویدادی که این شاهکار معماری و شهرسازی صفوی را در جایگاه ویژه ای در فهرست گنجینه های بشری قرار داد و اهمیت تاریخی، فرهنگی و هنری آن را برای همیشه جاودانه کرد.
سفر به اصفهان، به ویژه قدم گذاشتن در میدان باشکوه نقش جهان، تنها یک بازدید از یک مکان تاریخی نیست؛ بلکه غرق شدن در تجربه ای عمیق از هنر، فرهنگ و تاریخی است که از قلب ایران می تپد. هر گوشه از این میدان بزرگ، داستانی ناگفته از نبوغ معماران، قدرت پادشاهان و زندگی مردمان را در خود نهفته دارد. از کاشی کاری های درخشان مسجد امام تا ایوان سر به فلک کشیده عالی قاپو و گنبد اسرارآمیز مسجد شیخ لطف الله، میدان نقش جهان نمادی زنده از دورانی طلایی است که در سال ۱۹۷۹ میلادی مهر تأیید جهانی را دریافت کرد و برای همیشه به عنوان یک گنجینه مشترک بشریت به رسمیت شناخته شد. این ثبت جهانی، نه تنها مسئولیت حفاظت از این میراث را بیشتر کرد، بلکه نگاه جهانیان را بیش از پیش به سوی اصفهان، نصف جهان، معطوف ساخت.
نام شناسی و ابعاد شگفت انگیز یک میدان جهانی
تصور کنید در قلب اصفهان، میدانی چنان وسیع و باشکوه گسترده است که هر بیننده ای را به تحسین وامی دارد. میدان نقش جهان، که در طول تاریخ نام هایی چون «میدان شاه» و پس از انقلاب «میدان امام» را نیز بر خود دیده، فراتر از یک فضای عمومی، قلب تپنده شهر و نگین معماری صفوی است. این میدان مستطیل شکل، با درازایی حدود ۵۶۰ متر و پهنایی بالغ بر ۱۶۰ متر، یکی از بزرگ ترین میدان های تاریخی جهان به شمار می رود. گستردگی آن به قدری است که می توانست همزمان میزبان بازی های چوگان شاهانه، رژه های نظامی و انبوه مردم باشد که برای خرید و تماشا گرد می آمدند.
چهار بنای عظیم و بی بدیل در چهار سوی این میدان قرار گرفته اند که هر یک به تنهایی شاهکاری از هنر و معماری دوران صفوی هستند. در ضلع جنوبی، شکوه و عظمت مسجد جامع عباسی (مسجد امام) خودنمایی می کند. در شرق، زیبایی ظریف و رمزآلود مسجد شیخ لطف الله چشم ها را خیره می سازد. در غرب، کاخ عالی قاپو با ایوان مرتفعش، نمادی از قدرت و حکومت است و در شمال، سردر قیصریه دروازه ای به سوی بازار بزرگ و پرهیاهوی اصفهان می گشاید. این مجموعه هماهنگ، تنها یک چیدمان اتفاقی نیست؛ بلکه نتیجه یک طرح شهرسازی هوشمندانه و هدفمند است که زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و مذهبی را در یک نقطه واحد متمرکز کرده بود.
ریشه ها و شکوفایی: داستانی از صفویه
برای درک عظمت میدان نقش جهان، باید به سالیان دور بازگردیم، به زمانی که بذر این شکوه در بستر تاریخ کاشته شد. داستان نقش جهان، بسیار پیش تر از دوران صفوی آغاز می شود و روایتگر تحولات سرزمینی است که بعدها نگین اصفهان گشت.
پیش از صفویه: بذر باغی کهن
پیش از آنکه شکوه صفوی در اصفهان رخ بنماید، در محل کنونی میدان، باغی گسترده به نام «نقش جهان» وجود داشت. این باغ، که محل استقرار ساختمان های دولتی و کاخ فرمانروایان تیموری و آق قویونلوها بود، بخش هایی داشت که به نام هایی همچون «در کوشک» و «میدان کوشک» شناخته می شد. میدان کوشک در دوران سلجوقیان نیز فعال بوده و محل برگزاری برخی از آیین های رسمی، جشن ها، و حتی اعدام محکومان بود. در واقع، این فضا از دیرباز مکانی برای گردهمایی های عمومی و نمایش های قدرت به شمار می رفته است؛ بستری آماده برای شکوفایی آنچه بعدها میدان نقش جهان شد. می توان تصور کرد که چگونه این باغ های کهن و میدان های اولیه، الهام بخش معماران صفوی برای خلق اثری عظیم تر و با شکوه تر شدند.
دوران اوج: معجزه شاه عباس و شیخ بهایی
داستان حقیقی شکوفایی میدان نقش جهان با شاه عباس اول آغاز می شود. او در سال 1598 میلادی، با تصمیمی تاریخی، پایتخت را از قزوین به اصفهان منتقل کرد و رویای ساخت شهری نمونه را در سر پروراند. در این میان، نقش کلیدی شیخ بهایی، دانشمند و معمار برجسته آن دوران، در طرح ریزی جامع شهرسازی اصفهان بی بدیل بود. شیخ بهایی، با دیدگاهی جامع، میدانی را طراحی کرد که نه تنها مرکز تجارت و دیپلماسی باشد، بلکه محلی برای نمایش قدرت حکومت (کاخ عالی قاپو)، ایمان مذهبی (مسجد امام و مسجد شیخ لطف الله) و پویایی اقتصادی (بازار قیصریه) نیز باشد.
ساخت این میدان در سال 1011 قمری (تقریباً 1602 میلادی) آغاز شد و نام های استاد محمدرضا اصفهانی و استاد علی اکبر اصفهانی به عنوان معماران اصلی بر کتیبه های بناهای پیرامونی به چشم می خورد. این میدان با ابهت، به سرعت به مرکز توجه سیاحان و جهانگردان اروپایی تبدیل شد. «ژان شاردن» فرانسوی، میدان نقش جهان را زیباترین میدان دنیا نامید و «پیترو دلاواله» ایتالیایی در سفرنامه خود، آن را برتر از هر آنچه در قسطنطنیه یا سرزمین های مسیحی دیده بود، دانست. او توصیف می کند که چگونه این میدان با ساختمان های متقارن و نفیس احاطه شده است… و این هماهنگی معماری در مقیاس وسیع، به قدری چشم نواز است که با وجود اینکه خانه های پیازا ناوونا (در رم) بلندتر و به شیوه ما مجلل تر هستند… اما جرأت می کنم میدان نقش جهان را برتر از آن بدانم. این توصیفات، حس عظمت و زیبایی بی بدیل میدان در آن دوران را به خوبی منتقل می کند و انسان را به تماشای آن روزگار دعوت می کند.
پس از صفویه: دوران فراز و فرود
با پایان دوران صفویه و آغاز سلسله قاجار، بسیاری از بناهای باشکوه اصفهان، از جمله میدان نقش جهان، مورد بی توجهی قرار گرفتند. بخش هایی از میدان و بناهای اطراف آن، در طول آشفتگی های پس از حمله اشرف افغان و تا استقرار حکومت قاجاریه، تخریب شدند. حتی عمارت نقاره خانه که در گذشته با صدای موسیقی، اوقات روز را اعلام می کرد، از میان رفت. جوی های آبی که پیرامون میدان جریان داشتند و حوض های جلوی مساجد را پر می کردند، به تدریج راکد شدند و درختان چناری که شاه عباس به دست خود کاشته بود، خشکیدند. می توان حس اندوه را از این دوران بی توجهی درک کرد.
با این حال، این فراموشی پایدار نماند. از زمان حکومت رضا شاه پهلوی تا به امروز، تلاش های مداومی برای مرمت و بازسازی این ابنیه تاریخی آغاز شده و همچنان ادامه دارد. این روند احیا، نه تنها به حفظ میراث فرهنگی ایران کمک کرده، بلکه زمینه را برای ثبت جهانی آن در سال های بعد نیز فراهم آورد.
ژان شاردن فرانسوی میدان نقش جهان را زیباترین میدان دنیا دانسته است. در دوره شاه عباس بزرگ، این میدان محل بازی چوگان، رژهٔ ارتش، چراغانی، و نمایش های گوناگون بوده و در سایر روزها محل گردش و خرید مردم بوده است.
سال ۱۹۷۹: نقش جهان در آغوش یونسکو
هیچ رویدادی به اندازه ثبت جهانی یک اثر تاریخی، نمی تواند اهمیت و جایگاه آن را در میان گنجینه های بشری به رخ بکشد. برای میدان نقش جهان، سال ۱۹۷۹ میلادی (۱۳۵۸ شمسی) نقطه ای عطف بود که آن را از یک نماد ملی به یک میراث جهانی تبدیل کرد.
رویدادی که جهان را خیره کرد: ثبت جهانی
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۵۸ شمسی، کمی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در سومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو، میدان نقش جهان با شماره ۱۱۵ در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. این اتفاق، اولین ثبت جهانی یک اثر تاریخی در ایران بود که نشان از ارزش های بی نظیر این میدان در مقیاس جهانی داشت. یونسکو برای ثبت آثار، معیارهای سخت گیرانه ای را در نظر می گیرد و نقش جهان، با دارا بودن معیارهایی چون «شاهکار نبوغ خلاق انسان»، «اهمیت تبادلات ارزش های انسانی در طول یک دوره زمانی و در یک منطقه فرهنگی خاص»، و «نمایانگر مرحله مهمی از تاریخ معماری»، به راحتی توانست این جایگاه را از آن خود کند. این ثبت جهانی، نه تنها به حفاظت و نگهداری از میدان کمک شایانی کرد، بلکه آن را به مقصدی شناخته شده برای گردشگران از سراسر دنیا تبدیل کرد و حس غرور ملی را در هر ایرانی برانگیخت.
چالش های پس از شکوه: برج جهان نما
پس از ثبت جهانی، چالش هایی نیز بر سر راه حفظ این میراث پدید آمد. یکی از مهم ترین آن ها، موضوع «برج جهان نما» بود. در سال ۱۳۷۵، ساخت برجی با ارتفاع ۵۰ متر (۱۴ طبقه) در فاصله ۷۰۰ متری میدان نقش جهان، که در منظر تاریخی و فرهنگی میدان قرار داشت، نگرانی های جدی را برای یونسکو و فعالان میراث فرهنگی ایجاد کرد. این برج، خط آسمانی و منظر میدان را مخدوش می کرد و بیم آن می رفت که میدان نقش جهان در فهرست میراث در خطر یونسکو قرار گیرد. یونسکو در سال ۱۳۸۰ موضوع را به طور جدی مطرح کرد و پس از بازدید بازرسان در سال ۲۰۰۲، تأکید کرد که میدان را نمی توان مجزا از محیط اطراف آن دید و ایران موظف به تعدیل برج است. تصور کنید چه دغدغه ای برای حفظ این زیبایی وجود داشت.
این چالش، به درگیری هایی میان شهرداری اصفهان و سازمان میراث فرهنگی کشیده شد و حتی رئیس جمهور وقت نیز مجبور به دخالت گردید. سرانجام، با پرداخت بخشی از خسارات توسط سازمان میراث فرهنگی، در تاریخ ۸ بهمن سال ۱۳۸۴، دو طبقه بالایی برج جهان نما تخریب شد تا منظر فرهنگی میدان حفظ شود. این اتفاق، نشان از اهمیت جهانی میدان و عزم کشور برای حفظ آن داشت و نفس راحتی را برای علاقه مندان به میراث فرهنگی به ارمغان آورد.
چهار نگین درخشان پیرامون میدان
میدان نقش جهان، نه تنها به خاطر وسعت و فضای عمومی اش، بلکه به دلیل چهار بنای باشکوهی که در اطراف آن قرار دارند، شهرتی جهانی یافته است. هر یک از این بناها، قطعه ای بی نظیر از پازل هنر و معماری صفوی هستند.
مسجد جامع عباسی (مسجد امام/مسجد شاه): شکوه آبی فیروزه ای
در ضلع جنوبی میدان، مسجد جامع عباسی، که به نام های مسجد امام و مسجد شاه نیز شناخته می شود، با شکوهی بی بدیل ایستاده است. این مسجد، مهم ترین بنای مذهبی و یکی از بزرگ ترین مساجد ایران در دوران صفوی به شمار می رود. ساخت آن در سال ۱۰۲۰ هجری قمری (تقریباً ۱۶۱۲ میلادی) آغاز شد و با تزئینات نهایی در زمان شاه سلیمان، به سال ۱۰۴۷ هجری قمری (۱۶۳۶ میلادی) به پایان رسید. معمار این شاهکار، استاد علی اکبر اصفهانی بود و کتیبه سردر آن، به خط علیرضا عباسی، خوشنویس معروف صفوی، مزین است. می توان عظمت آن را از ورودی حس کرد.
گنبد زیبای این مسجد، با ارتفاع ۵۲ متر و مناره های باشکوهش که به ارتفاع ۴۸ متر می رسند، از دوردست ها چشم نوازی می کند. کاشی کاری های هفت رنگ و معرق این مسجد، اوج هنر کاشی کاری اسلامی را به نمایش می گذارد. یکی از شگفتی های معماری آن، پدیده بازتاب صدا در زیر گنبد است که به هنگام سخنرانی، طنین صدا را به شیوه ای منحصر به فرد در تمام صحن مسجد پخش می کند. همچنین، معماری هوشمندانه در دهلیزهای ورودی، نابرابری محور میدان با قبله را به گونه ای تصحیح کرده که صحن اصلی مسجد دقیقاً رو به کعبه قرار گیرد؛ نبوغی که تنها از دست معماران چیره دست برمی آمد.
مسجد شیخ لطف الله: خلوتگاه درباری و بی همتا
در ضلع شرقی میدان، مسجد شیخ لطف الله قرار دارد که با سایر مساجد تفاوتی آشکار دارد. این مسجد، که به دستور شاه عباس و به افتخار پدر همسرش، شیخ لطف الله جبل عاملی، ساخته شد، به عنوان مسجد اختصاصی دربار و خانواده سلطنتی مورد استفاده قرار می گرفت. به همین دلیل، برخلاف دیگر مساجد، فاقد صحن و مناره است. این ویژگی، به آن فضایی خلوت و آرامش بخش می بخشد که حس حضور در یک مکان مقدس و خصوصی را القا می کند.
ساخت این مسجد ۱۷ سال به طول انجامید و گنبد خاص آن با ارتفاع ۳۲ متر، با کاشی کاری های منحصر به فرد و نقش و نگارهای اسلیمی و خطایی، یکی از زیباترین گنبدهای جهان اسلام محسوب می شود. بازی نور و رنگ در داخل مسجد، به ویژه در ساعات مختلف روز، چشم اندازی سحرآمیز ایجاد می کند که هر بیننده ای را محو تماشای خود می سازد. کتیبه سردر مسجد نیز به خط ثلث علیرضا عباسی، خوشنویس مشهور صفوی، مزین است.
کاخ عالی قاپو: چشم انداز شاهانه
در ضلع غربی میدان، کاخ عالی قاپو با شش طبقه و ایوان بلندش، همچون نگهبانی بر فراز میدان ایستاده است. این کاخ، مقر حکومتی شاهان صفوی و محل پذیرایی از مهمانان خارجی و مقامات دربار بود. با زیربنایی حدود ۱۸۰۰ مترمربع و ارتفاعی ۳۴ متری از سطح میدان، هر طبقه از آن دارای تزئینات هنری خاص خود است. می توان اوج تجمل و قدرت را در آن حس کرد.
یکی از بارزترین ویژگی های این کاخ، وجود خاصیت واکنش صوت و صدا در محل ورودی است. تالار موسیقی (اتاق صوت) در طبقه ششم، با گچ بری های خاص به شکل جام ها و ادوات موسیقی، محل اجرای موسیقی و آوازخوانی درباریان بود. ایوان بزرگ کاخ، مشرف به میدان، مکانی بود که شاه عباس و مهمانانش از آنجا به تماشای بازی های چوگان، رژه ها و مراسم سلطنتی می نشستند. برخی کارشناسان، شالوده این بنا را به دوران تیموری نسبت می دهند، در حالی که برخی دیگر آن را کاملاً جدیدالاحداث و از دوران صفوی می دانند. این کاخ، دری از رواق مرقد علی (ع) را در مدخل ورودی خود جای داده بود که نشان از قداست بخشیدن به آن داشت.
سردر قیصریه و بازار اصفهان: نبض تپنده اقتصاد و هنر
در ضلع شمالی میدان، سردر قیصریه، دروازه اصلی ورود به بازار بزرگ اصفهان است. این بنا که در گذشته دارای سه طبقه بود و اکنون دو طبقه دارد، نقش حیاتی در ارتباط میدان با شریان های اقتصادی شهر ایفا می کرد. طبقه سوم آن، نقاره خانه بود که در آن با صدای نقاره، اوقات روز اعلام می شد. این سردر، با نقاشی هایی به قلم رضا عباسی، یکی از هنرمندان نامی دوران صفوی، مزین شده است. ناقوس دیر هرمز و ساعت قلعه پرتغالی های جزیره هرمز، پس از فتح این جزیره به اصفهان آورده شده و در بالای این سردر نصب شده بود.
بازار قیصریه، نه تنها یک مرکز تجاری، بلکه خود یک اثر تاریخی زنده است. در آنجا، صنایع دستی بی نظیر اصفهان از جمله فرش، میناکاری، قلم زنی و کاشی کاری به فروش می رسد. این بازار در طول تاریخ، محل تبادلات تجاری، دیپلماتیک و فرهنگی بوده و امروزه نیز با حجره های دو طبقه اش، همچنان قلب تپنده اقتصاد و هنر اصفهان به شمار می رود. قدم زدن در این بازار، حس سفر به گذشته را در انسان زنده می کند و او را در میان عطر ادویه جات و صدای چکش مسگران غرق می سازد.
میدان نقش جهان: قلب تپنده اصفهان، دیروز و امروز
نقش جهان، فراتر از یک مجموعه بنای تاریخی، همواره مرکز زندگی، تعامل و هویت اصفهان بوده است؛ از گذشته پر شکوه تا امروز پر جنب و جوش.
کارکردها در گذشته: صحنه زندگی صفوی
میدان نقش جهان در سده یازدهم هجری قمری (سده هفدهم میلادی) یکی از بزرگ ترین و فعال ترین میدان های جهان بود. این میدان، به معنای واقعی کلمه، قلب پایتخت صفوی بود و کارکردهای گوناگونی داشت. مهمترین کارکرد آن، برگزاری بازی های چوگان بود؛ دو دروازه سنگی چوگان که هنوز در میدان باقی مانده اند، یادآور این ورزش باستانی هستند که شاه و درباریان از ایوان عالی قاپو به تماشای آن می نشستند. می توان تصور کرد که چگونه شور و هیجان این بازی ها، میدان را پر از زندگی می کرد.
علاوه بر چوگان، میدان محل برگزاری جشن ها، رژه ها و مراسم سلطنتی بود. شاردن نقل می کند که در مواقع جشن، تا پنجاه هزار چراغ در میدان روشن می شده است. این صحنه ها، نمادی از قدرت و شوکت صفوی بودند. همچنین، میدان نقش جهان مرکز تبادلات تجاری و دیپلماتیک بود؛ سفیران خارجی در اینجا مورد استقبال قرار می گرفتند و بازارهای اطراف، رونق اقتصادی شهر را تضمین می کردند. این همزیستی ابنیه تجاری با ساختمان های حکومتی و مذهبی، یکی از جاذبه های معماری و شهرسازی این میدان است.
نقش امروزی: از نماد تا تجربه زیسته
با گذشت قرن ها، میدان نقش جهان همچنان نقش حیاتی خود را حفظ کرده است، اما با کارکردهایی متناسب با دوران معاصر. امروزه این میدان، به یک قطب گردشگری بی نظیر تبدیل شده و هر ساله پذیرای میلیون ها گردشگر داخلی و خارجی است. حجره های دور تا دور میدان، همچنان به عرضه صنایع دستی اصیل اصفهان از جمله فرش، میناکاری، خاتم کاری و قلم کاری مشغولند، هرچند که چالش هایی مانند ورود صنایع دستی خارجی در سال های اخیر هویت آن ها را تهدید کرده است. تلاش هایی نیز برای ثبت ملی و جهانی صنایع دستی میدان نقش جهان در حال انجام است تا از اصالت آن محافظت شود.
این میدان، همچنین به یک فضای اجتماعی پویا برای شهروندان و گردشگران تبدیل شده است. محل برگزاری نماز جمعه و اجتماعات سیاسی، فضایی برای استراحت خانواده ها، و مکانی برای عکاسی و لذت بردن از فضای شهری است. حضور تصویر بخشی از این میدان بر روی اسکناس های بیست هزار ریالی نیز، نشان از اهمیت و جایگاه آن در فرهنگ و هویت ملی ایران دارد. نقش جهان، همچنان نمادی زنده و پویاست که گذشته را به امروز پیوند می زند و روح اصفهان را در خود جای داده است.
گام در قلب تاریخ: تجربه بازدید از نقش جهان
بازدید از میدان نقش جهان، تنها دیدن بناهای تاریخی نیست؛ بلکه غرق شدن در تجربه ای حسی است که در هر فصل و هر ساعت از روز، جلوه ای متفاوت به خود می گیرد. می توان حس کرد که چگونه زمان در این مکان، معنایی دیگر می یابد.
جلوه هایی از زیبایی در طول زمان
زیبایی بصری میدان نقش جهان، در هر ساعت از شبانه روز و در هر فصل سال، شگفت انگیز و منحصربه فرد است. در طول روز، تابش آفتاب بر کاشی کاری های آبی و فیروزه ای مساجد، درخششی خیره کننده ایجاد می کند که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می سازد. در غروب آفتاب، رنگ های گرم آسمان با معماری سنتی میدان در هم می آمیزد و منظره ای فراموش نشدنی پدید می آورد. اما شاید اوج زیبایی نقش جهان، در شب باشد. نورپردازی های هنرمندانه، بناها را روشن می کند و میدانی رؤیایی خلق می کند که حال و هوایی خاص و دلنشین دارد. در شب های تابستان، حضور پرشور خانواده ها و گردشگران، شور و هیجانی وصف ناپذیر به میدان می بخشد.
در پاییز، برگ های زرد و نارنجی درختان اطراف میدان، رنگین کمانی از رنگ ها را به نمایش می گذارند و در بهار، شکوفه ها و گل های رنگارنگ، طراوت و سرزندگی را به فضا تزریق می کنند. این میدان در هر فصلی، سوژه ای بی نظیر برای عکاسان و علاقه مندان به هنر است. بسیاری از عکاسان نامدار جهانی، از این میدان برای ثبت لحظاتی ماندگار از تاریخ و فرهنگ ایران بهره برده اند و این مکان باشکوه، بارها در قاب دوربین ها جاودانه شده است.
نکات کاربردی برای سفری خاطره انگیز
برای تجربه حداکثری از بازدید میدان نقش جهان، برنامه ریزی قبلی می تواند کمک کننده باشد. بهترین زمان بازدید، اوایل صبح یا اواخر بعدازظهر است که هم هوا دلپذیرتر است و هم نور برای عکاسی ایده آل تر. اما اگر می خواهید شکوه نورپردازی شبانه را تجربه کنید، حتماً تا تاریکی هوا در میدان بمانید. برای حمل و نقل، می توان از تاکسی یا اتوبوس استفاده کرد و به دلیل نزدیکی میدان به بسیاری از هتل ها و مراکز اقامتی، گاهی پیاده روی نیز گزینه ای جذاب خواهد بود. اطراف میدان و در بازار، امکانات رفاهی متعددی از جمله رستوران ها، کافه ها، و سرویس های بهداشتی در دسترس هستند. برای خرید صنایع دستی، بازار قیصریه بهترین گزینه است، اما حتماً برای یافتن کالاهای اصیل و باکیفیت وقت کافی بگذارید. این تجربه، سفری است به عمق تاریخ و هنر ایران.
نتیجه گیری: میراثی برای همیشه
میدان نقش جهان، اصفهان، در سال ۱۹۷۹ میلادی با ثبت جهانی خود، فصل جدیدی را در تاریخ درخشان خود گشود و بیش از پیش به عنوان نمادی از هویت و هنر ایرانی در صحنه بین المللی درخشید. این میدان، با معماری خیره کننده، تاریخ پربار و کارکردهای چندوجهی اش، نه تنها یک اثر تاریخی، بلکه میراثی زنده و پویاست که همچنان قلب تپنده اصفهان و نمایشگاه بی نظیری از فرهنگ غنی ایران زمین است. از کاشی کاری های مسحورکننده مساجد گرفته تا شکوه کاخ عالی قاپو و پویایی بازار قیصریه، هر عنصری در این مجموعه، داستانی از نبوغ و زیبایی را روایت می کند.
بازدید از میدان نقش جهان، فراتر از یک تفریح ساده، تجربه ای عمیق از پیوند با گذشته، درک هنر و غرق شدن در هویتی است که قرن هاست بی وقفه می درخشد. این شاهکار بی بدیل، دعوتی است به هر کسی که جویای زیبایی، تاریخ و فرهنگ است تا از نزدیک این گنجینه جهانی را ببیند و درک کند که چرا اصفهان را «نصف جهان» نامیده اند. میدان نقش جهان، یادگاری جاودانه از یک دوران طلایی و نمادی از تمدنی است که همچنان الهام بخش جهانیان است.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "میدان نقش جهان اصفهان در ۱۹۷۹: سفر به گذشته با تصاویر" هستید؟ با کلیک بر روی گردشگری و اقامتی، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "میدان نقش جهان اصفهان در ۱۹۷۹: سفر به گذشته با تصاویر"، کلیک کنید.