نمونه درخواست پابند الکترونیکی

نمونه درخواست پابند الکترونیکی، فرصتی است برای افراد محکوم به حبس تعزیری تا دوران محکومیت خود را خارج از محیط زندان و تحت نظارت الکترونیکی سپری کنند. این فرآیند حقوقی، اگرچه پیچیدگی های خاص خود را دارد، اما با آگاهی از شرایط قانونی، مراحل صحیح و تنظیم یک درخواست اصولی، می توان شانس موفقیت را به میزان قابل توجهی افزایش داد. در ادامه این راهنمای جامع، به تمامی جوانب این درخواست، از مبانی قانونی و شرایط لازم گرفته تا مراحل گام به گام و ارائه یک نمونه درخواست کاربردی، پرداخته خواهد شد تا هر فرد با آگاهی کامل در این مسیر قدم بردارد.

پابند الکترونیکی چیست و چه مزایایی دارد؟

تصور کنید که می توان دوران محکومیت خود را، در کنار خانواده و با حفظ شغل، به جای محیط بسته زندان، در محدوده مشخصی خارج از آن سپری کرد. این امکان، با کمک پابند الکترونیکی میسر می شود؛ ابزاری که نه تنها یک وسیله نظارتی، بلکه یک فرصت برای بازگشت به زندگی عادی است.

تعریف و عملکرد پابند الکترونیکی

پابند الکترونیکی، در حقیقت، سامانه ای هوشمند برای مراقبت از افرادی است که به حکم مراجع قضایی، باید در محدوده جغرافیایی خاصی حضور داشته باشند. این دستگاه کوچک، معمولاً به مچ پا بسته می شود و با استفاده از فناوری هایی نظیر GPS و امواج رادیویی، موقعیت مکانی فرد را به طور لحظه ای به یک مرکز نظارت ارسال می کند. در واقع، این مرکز به صورت مداوم، مسیرهای تردد و حضور فرد در محدوده تعیین شده را پایش می کند و هرگونه تخطی از آن، بلافاصله گزارش داده می شود.

اهداف اصلی از اعمال مراقبت های الکترونیکی

اعمال مراقبت های الکترونیکی، فراتر از یک نظارت ساده است و اهداف بلندی را دنبال می کند که به نفع فرد محکوم و جامعه است. از جمله این اهداف می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش جمعیت کیفری زندان ها: این اقدام به کاهش فشارهای موجود بر سیستم زندان ها و بهبود شرایط نگهداری سایر زندانیان کمک می کند.
• اصلاح و بازاجتماعی شدن محکوم: با دور نگه داشتن افراد از محیط های منفی زندان، امکان اصلاح رفتار و بازگشت موفق تر به جامعه فراهم می شود.
• حفظ بنیان خانواده: زندانی شدن یکی از اعضای خانواده، به ویژه سرپرست، می تواند آسیب های جبران ناپذیری به خانواده وارد کند. پابند الکترونیکی به حفظ این بنیان کمک می کند.
• حفظ شغل و منابع درآمدی: فرد می تواند در محدوده کاری خود حضور داشته باشد و از این طریق، استقلال مالی خود و خانواده اش را حفظ کند.
• کاهش آسیب های روانی: محیط زندان می تواند اثرات مخرب روانی زیادی بر افراد داشته باشد. مراقبت های الکترونیکی این آسیب ها را به حداقل می رساند.

مزایای استفاده از پابند برای محکوم

برای فرد محکوم، دریافت پابند الکترونیکی مزایای بی شماری به همراه دارد که زندگی او را تحت تأثیر مثبت قرار می دهد:

• امکان حضور در کنار خانواده و ادامه ایفای نقش های پدری/مادری یا سرپرستی.
• حفظ موقعیت شغلی و جلوگیری از بیکاری و مشکلات مالی.
• دوری از محیط زندان و کاهش آسیب های روحی و روانی ناشی از آن.
• فرصتی برای پرداخت دیون و جبران خسارت به شاکیان، در صورت امکان کار و درآمدزایی.
• ایجاد حس مسئولیت پذیری و اعتماد به نفس بیشتر با توجه به نظارت اما نه حبس کامل.

مبانی قانونی استفاده از پابند الکترونیکی

مسیر دریافت پابند الکترونیکی، همچون هر فرآیند حقوقی دیگر، بر پایه اصول و مقررات قانونی استوار است. درک صحیح این مبانی، نه تنها به افراد متقاضی کمک می کند تا با دیدی روشن تر اقدام کنند، بلکه وکلای دادگستری را نیز در ارائه مشاوره های دقیق تر و تنظیم لوایح قوی تر یاری می رساند.

ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی (با اشاره به اصلاحات ۱۳۹۹)

یکی از مهم ترین پایه های قانونی استفاده از پابند الکترونیکی، ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی است. این ماده، دریچه ای را برای اعمال مجازات با استفاده از سامانه های الکترونیکی فراهم آورده است. برای درک بهتر، باید به دو حالت اصلی اشاره کرد:

جرائم تعزیری درجه پنج تا هشت (امکان استفاده از ابتدا)

بر اساس ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی، در جرائم تعزیری از درجه پنج تا درجه هشت، دادگاه این اختیار را دارد که با رضایت محکوم به حبس، وی را در محدوده مکانی مشخص، تحت نظارت سامانه های الکترونیکی (پابند الکترونیکی) قرار دهد. این به آن معناست که حتی از ابتدای اجرای حکم نیز، اگر جرم در این دسته بندی ها قرار گیرد، امکان استفاده از پابند وجود دارد.

جرائم تعزیری درجه دو، سه و چهار (پس از گذراندن یک چهارم مدت حبس)

تبصره ۲ الحاقی به ماده ۶۲ (در اصلاحات ۱۳۹۹)، دایره شمول این قانون را گسترده تر کرده است. طبق این تبصره، مقررات مربوط به پابند الکترونیکی، در مورد حبس های تعزیری درجه دو، درجه سه و درجه چهار نیز قابل اعمال است، با این تفاوت که در این موارد، محکوم باید پس از گذراندن یک چهارم مجازات حبس خود، درخواست استفاده از پابند را مطرح کند. این یعنی برای جرائم سنگین تر، ابتدا باید بخشی از محکومیت در زندان سپری شود تا زمینه برای استفاده از مراقبت الکترونیکی فراهم آید.

برای اعمال ماده ۶۲، شرایط دیگری نیز لازم است که شامل موارد زیر می شود:

• رضایت محکوم: این یک شرط اساسی است؛ هیچ فردی بدون رضایت خود تحت مراقبت الکترونیکی قرار نمی گیرد.
• وجود جهات تخفیف: جهات تخفیف مندرج در ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی، مانند گذشت شاکی، همکاری مؤثر در کشف جرم، ندامت، حسن سابقه یا وضعیت خاص محکوم (کهولت یا بیماری)، می توانند در این تصمیم مؤثر باشند.
• پیش بینی اصلاح مرتکب: دادگاه باید این پیش بینی را داشته باشد که اعمال این تدبیر، به اصلاح و بازاجتماعی شدن فرد کمک خواهد کرد.
• جبران ضرر و زیان: در صورت وجود شاکی خصوصی، محکوم باید ضرر و زیان وارده را جبران کند یا ترتیبات جبران آن را فراهم آورد.
• فقدان سابقه کیفری مؤثر: این موضوع نقش مهمی در موافقت با درخواست دارد که در بخش های بعدی به تفصیل توضیح داده خواهد شد.

آیین نامه اجرایی مراقبت های الکترونیکی (مصوب ۱۳۹۷ و اصلاحات بعدی)

علاوه بر قانون مجازات اسلامی، آیین نامه اجرایی مراقبت های الکترونیکی نیز به جزئیات بیشتری در این زمینه پرداخته است. این آیین نامه، به نوعی راهنمای عملی برای اجرای این تدابیر است و مواد کلیدی آن به شرح زیر هستند:

• افراد مشمول (ماده ۲): این ماده به وضوح مشخص می کند که چه کسانی می توانند تحت مراقبت الکترونیکی قرار گیرند، از جمله متهمان، محکومان، زندانیان تحت نظام نیمه آزادی و سایر موارد قانونی.
• نحوه معرفی و ابلاغ (ماده ۳ و ۷): چگونگی معرفی متهم یا محکوم به مرکز مراقبت و ابلاغ قرارها و احکام نظارت الکترونیکی را تشریح می کند.
• وظایف مرکز (ماده ۹ و ۱۰): وظایف مرکز مراقبت های الکترونیکی، از احراز هویت و اخذ وثیقه تا نصب و راه اندازی تجهیزات و آموزش فرد تحت مراقبت، در این مواد بیان شده است.
• رعایت حریم خصوصی (ماده ۱۴): تأکید می کند که نظارت باید به نحوی باشد که حریم خصوصی اشخاص رعایت شود.
• حقوق فرد تحت مراقبت (ماده ۲۱): فردی که تحت مراقبت الکترونیکی قرار دارد، از حقوقی مانند عفو، آزادی مشروط و مرخصی برخوردار خواهد بود.
• تغییر محدوده (ماده ۱۶ و ۲۲): شرایط و نحوه درخواست تغییر در محدوده مراقبت را توضیح می دهد.
• معافیت از هزینه (ماده ۲۳): برای افرادی که توانایی پرداخت تمام یا بخشی از هزینه استفاده از تجهیزات را ندارند، امکان معافیت از هزینه را فراهم می کند.
• شرایط اضطراری (ماده ۲۵): وضعیت هایی مانند مخاطرات جانی یا حیثیتی که خروج از محدوده را ضروری می سازد، و نحوه اطلاع رسانی به مرکز را بیان می کند.

تفاوت حبس در منزل (تحت مراقبت) و پابند الکترونیکی

گاهی اوقات این سوال پیش می آید که آیا حبس در منزل همان استفاده از پابند الکترونیکی است؟ پاسخ منفی است. حبس در منزل، خود نوعی مجازات است که می تواند به عنوان جایگزین حبس در زندان تعیین شود و معمولاً به معنای محدود شدن فرد به اقامتگاهش بدون نظارت الکترونیکی فعال است. در حالی که پابند الکترونیکی، یک ابزار نظارتی است که برای اجرای تدابیر مراقبتی و نظارتی در محدوده مشخص شده توسط دادگاه به کار می رود. این تفاوت در ابزارهای نظارتی و میزان آزادی عمل (حتی در یک محدوده) خود را نشان می دهد.

آیین نامه اجرایی مراقبت های الکترونیکی به روشنی بیان می کند که هدف از مراقبت الکترونیکی، نه تنها نظارت، بلکه فراهم آوردن شرایطی برای اصلاح و بازاجتماعی شدن فرد در محیطی خارج از زندان است.

شرایط لازم برای دریافت پابند الکترونیکی

افرادی که به دنبال دریافت پابند الکترونیکی هستند، باید شرایط متعددی را احراز کنند. این شرایط به سه دسته کلی تقسیم می شوند: شرایط مربوط به خود محکوم، شرایط مربوط به پرونده و جبران خسارت، و مواردی که فرد را از شمول این طرح خارج می کند.

الف) شرایط مربوط به محکوم

نوع و درجه جرم

یکی از اساسی ترین فاکتورها در پذیرش درخواست پابند الکترونیکی، نوع و درجه جرمی است که فرد به خاطر آن محکوم شده است. قانون گذار، برای جرائم مختلف، شرایط متفاوتی را در نظر گرفته است.

درجه جرم	میزان حبس (مثال)	شرایط اولیه اعمال پابند
درجه پنج تا هشت	حبس تا ۵ سال	امکان اعمال از ابتدای محکومیت (با رضایت محکوم)
درجه دو، سه و چهار	حبس بالای ۵ سال	پس از گذراندن حداقل یک چهارم مدت محکومیت

همانطور که مشاهده می شود، جرائم سنگین تر (مانند درجه دو تا چهار) نیاز به گذراندن بخشی از حبس در زندان دارند تا فرد از پابند بهره مند شود، در حالی که جرائم سبک تر، می توانند از ابتدا تحت نظارت الکترونیکی قرار گیرند.

میزان محکومیت

میزان کل حبس تعزیری نیز در این زمینه حائز اهمیت است. این موضوع به طور مستقیم با درجه جرم ارتباط دارد و در جدول بالا به آن اشاره شد. لازم به ذکر است که برخی از جرائم با مجازات های بسیار سنگین، حتی پس از گذراندن یک چهارم حبس نیز ممکن است با درخواست پابند موافقت نشود، به دلیل حساسیت های اجتماعی یا نوع خاص جرم.

فقدان سابقه کیفری مؤثر

مفهوم سابقه کیفری مؤثر در اینجا بسیار حیاتی است. سابقه کیفری مؤثر به محکومیت هایی گفته می شود که فرد را بر اساس ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی از حقوق اجتماعی محروم می کند. این سوابق شامل جرائم عمدی با مجازات حبس (مثلاً یک سال به بالا) یا سایر مجازات های خاص می شود. اگر فرد دارای سابقه کیفری مؤثر باشد، شانس دریافت پابند الکترونیکی به شدت کاهش می یابد یا حتی از بین می رود. با این حال، سوابق کیفری غیرمؤثر (مانند محکومیت به جزای نقدی کم) معمولاً مانعی ایجاد نمی کنند.

پیش بینی اصلاح مرتکب و ندامت

یکی از فاکتورهای مهم انسانی و قضایی، پیش بینی اصلاح مرتکب و ابراز ندامت اوست. دادگاه باید از رفتار و نگرش فرد، این استنباط را داشته باشد که او از عمل خود پشیمان است و در مسیر اصلاح گام برمی دارد. گاهی اوقات، گواهی حسن رفتار از سوی مسئولین زندان (در صورتی که فرد قبلاً در زندان بوده باشد) و اظهار ندامت و پشیمانی کتبی یا شفاهی، می تواند در این زمینه بسیار کمک کننده باشد.

رضایت محکوم

همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، اعمال مراقبت الکترونیکی بدون رضایت صریح و کتبی محکوم امکان پذیر نیست. این شرط، یکی از اصول بنیادین رعایت حقوق فردی در نظام قضایی است.

ب) شرایط مربوط به پرونده و جبران خسارت

جبران ضرر و زیان شاکی یا فراهم آوردن ترتیب جبران آن

در صورتی که جرم ارتکابی دارای شاکی خصوصی باشد و ضرر و زیانی به او وارد شده باشد، محکوم باید ضرر و زیان شاکی را جبران کند یا ترتیبات منطقی و قابل قبولی برای جبران آن فراهم آورد. این می تواند شامل پرداخت وجه، اعاده مال، یا توافق با شاکی باشد. رضایت شاکی خصوصی در این مرحله، نقش بسیار کلیدی در موافقت دادگاه دارد.

عدم تهدید امنیت عمومی یا اخلال در نظم جامعه

دادگاه همواره سلامت و امنیت جامعه را در نظر می گیرد. اگر اعمال مراقبت الکترونیکی برای فرد، منجر به تهدید امنیت عمومی یا اخلال در نظم جامعه شود (مثلاً فرد سابقه ی جرائم خشن متعدد داشته باشد یا ماهیت جرم او به گونه ای باشد که حضورش در جامعه خطرناک تلقی شود)، به احتمال زیاد با درخواست پابند موافقت نخواهد شد.

معرفی محل سکونت ثابت و مشخص برای نصب تجهیزات

برای نصب و فعال سازی پابند الکترونیکی، فرد باید محل سکونت ثابت و مشخصی را معرفی کند که امکان نصب تجهیزات نظارتی در آن وجود داشته باشد. این محل سکونت می تواند منزل شخصی، منزل یکی از اعضای خانواده، یا هر آدرس دیگری باشد که توسط مراجع تأیید شود.

ج) موارد عدم شمول

برخی جرائم به هیچ وجه شامل طرح مراقبت الکترونیکی نمی شوند، حتی اگر سایر شرایط نیز احراز شده باشد. این موارد معمولاً شامل:

• جرائم حدی و قصاص: این جرائم که ماهیت شرعی دارند، تحت شمول ماده ۶۲ و آیین نامه مراقبت الکترونیکی قرار نمی گیرند.
• جرائم خشن و سنگین: جرائمی نظیر سرقت مسلحانه، آدم ربایی، تجاوز، و برخی جرائم شدید علیه امنیت ملی که حضور فرد در جامعه را خطرناک می سازند.
• جرائم مرتبط با مواد مخدر در مقادیر بالا: در این موارد نیز، به دلیل اهمیت و خطرناک بودن جرم، معمولاً نیاز به گذراندن بخش قابل توجهی از حبس در زندان است و سپس امکان بررسی درخواست پابند فراهم می شود.

آیا می توان قبل از ورود به زندان درخواست پابند الکترونیکی داد؟

برای بسیاری از محکومان، دغدغه اصلی این است که آیا می توانند بدون تجربه محیط زندان، مستقیماً برای دریافت پابند الکترونیکی اقدام کنند. این سوال به خصوص برای افرادی که برای اولین بار محکوم می شوند یا جرائم مالی و غیرعمدی دارند، اهمیت زیادی پیدا می کند.

بله، اما چگونه؟

پاسخ به این سوال، بله است، اما با شرایط و ملاحظات خاص. امکان درخواست پابند الکترونیکی قبل از ورود به زندان، به ویژه برای جرائم تعزیری درجه پنج تا هشت که در بخش مبانی قانونی به آن اشاره شد، وجود دارد. این فرصت به محکومان اجازه می دهد تا اجرای حکم حبس خود را از ابتدا در محیط خارج از زندان و تحت نظارت الکترونیکی آغاز کنند. برای جرائم درجه دو، سه و چهار، این امکان پس از گذراندن یک چهارم مدت حبس فراهم می شود.

نکات کلیدی این حالت: ضرورت طرح درخواست بلافاصله پس از قطعیت حکم

برای اینکه درخواست پابند الکترونیکی قبل از ورود به زندان مورد بررسی قرار گیرد، زمان بندی اهمیت فوق العاده ای دارد. محکوم یا وکیل او باید بلافاصله پس از قطعیت حکم و پیش از اعزام به زندان، درخواست خود را به مرجع قضایی صالح (معمولاً قاضی اجرای احکام) تقدیم کند. در این مرحله، ارائه دلایل توجیهی قوی و مستند، از جمله موارد زیر، می تواند بسیار موثر باشد:

• سرپرستی خانواده: اگر محکوم سرپرست خانواده باشد و اعضای خانواده (به ویژه فرزندان خردسال، والدین سالخورده یا بیماران) به او وابسته باشند، این دلیل می تواند بسیار مؤثر واقع شود.
• بیماری یا کهولت سن: شرایط جسمی خاص یا کهولت سن که تحمل زندان را برای فرد دشوار می سازد.
• اشتغال: حفظ شغل و تداوم فعالیت حرفه ای که علاوه بر تأمین معیشت خانواده، به سلامت روانی و بازاجتماعی شدن فرد نیز کمک می کند.
• عدم سابقه کیفری مؤثر: این مورد که در بخش قبلی نیز به آن اشاره شد، نقش بسیار مهمی در پذیرش درخواست دارد.
• ندامت و پیش بینی اصلاح: ابراز پشیمانی و تعهد به رعایت تمامی قوانین و مقررات نظارتی.

تأکید بر نقش وکیل

در این مرحله حساس، حضور و نقش یک وکیل متخصص می تواند شانس موافقت با درخواست را به طور چشمگیری افزایش دهد. وکیل با اشراف کامل بر قوانین و رویه های قضایی، می تواند:

• یک لایحه درخواست قوی، مستدل و حقوقی تنظیم کند.
• مدارک لازم را به درستی جمع آوری و ارائه دهد.
• دلایل توجیهی محکوم را به بهترین نحو به قاضی ارائه کند.
• فرآیند اداری را تسریع بخشد و پیگیری های لازم را انجام دهد.
• با دفاعیات مؤثر، ابهامات احتمالی را برطرف کرده و قاضی را متقاعد به صدور مجوز پابند کند.

به تجربه دیده شده است که درخواست هایی که توسط وکلای مجرب ارائه می شوند، به دلیل دقت در تنظیم و ارائه مستندات، از شانس بسیار بالاتری برای قبولی برخوردارند. آن ها که این مسیر را بدون کمک وکیل طی کرده اند، گاه با چالش ها و سردرگمی های زیادی مواجه شده اند که در نهایت منجر به تأخیر یا حتی رد درخواست آن ها شده است.

مراحل گام به گام درخواست پابند الکترونیکی

درخواست پابند الکترونیکی، یک فرآیند حقوقی منظم است که نیاز به رعایت دقیق مراحل دارد. پیمودن صحیح این گام ها، می تواند شانس موفقیت را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

گام ۱: تهیه و تنظیم درخواست رسمی یا لایحه

نقطه آغازین این مسیر، تنظیم یک درخواست یا لایحه رسمی است. این لایحه باید به صورت حقوقی، متقاعدکننده و با ذکر تمامی مستندات قانونی و دلایل شخصی تنظیم شود. اهمیت نگارش صحیح و حرفه ای این درخواست را نمی توان نادیده گرفت، چرا که اولین برخورد مرجع قضایی با خواسته شما از طریق همین سند است. در لایحه باید به صراحت به ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی و آیین نامه اجرایی مراقبت های الکترونیکی اشاره شود و وضعیت خاص فرد (مثلاً سرپرست خانواده بودن، بیماری، اشتغال و …) به طور مستدل بیان گردد.

گام ۲: جمع آوری و آماده سازی مدارک لازم (چک لیست دقیق)

پس از تنظیم لایحه، نوبت به گردآوری مدارک حمایتی می رسد. هر یک از این مدارک، سندی برای اثبات ادعاهای مطرح شده در لایحه و تکمیل پرونده است. فرد باید با دقت تمام، چک لیست زیر را تهیه و آماده کند:

• کپی دادنامه قطعی: حاوی شماره و تاریخ دادنامه، مرجع صادرکننده و میزان محکومیت.
• گواهی حسن رفتار از زندان: (در صورت گذراندن بخشی از حبس) این گواهی باید از مقامات زندان دریافت شود و نشان دهنده رفتار مطلوب محکوم در دوران حبس باشد.
• مدارک هویتی محکوم: کپی کارت ملی و شناسنامه.
• گواهی انقضای بخشی از محکومیت: (در صورت لزوم) از واحد اجرای احکام زندان یا دادگستری.
• رضایت نامه شاکی: (در صورت لزوم و امکان) در صورتی که جرم دارای شاکی خصوصی باشد و توافقی حاصل شده باشد.
• مستندات محل سکونت: سند مالکیت، اجاره نامه یا قبوض (آب، برق، گاز، تلفن) که آدرس ثابت و مشخص محل نصب تجهیزات را تأیید کند.
• معرفی ضامن معتبر: (در صورت درخواست دادگاه) برای تضمین رعایت تعهدات و جبران خسارات احتمالی به تجهیزات.
• مدارک مربوط به وضعیت خاص:
  • گواهی پزشکی: در صورت وجود بیماری خاص یا کهولت سن.
  • گواهی اشتغال به کار: از محل کار یا ارائه مدارک مربوط به فعالیت اقتصادی.
  • گواهی سرپرستی خانواده: مدارکی که نشان دهد فرد سرپرست خانواده است (مانند کپی شناسنامه فرزندان خردسال).

گام ۳: تقدیم درخواست به مرجع قضایی صالح

پس از تکمیل لایحه و مدارک، باید آن را به مرجع قضایی صالح تقدیم کرد. معمولاً این مرجع، دادگاهی است که حکم قطعی را صادر کرده یا قاضی اجرای احکام کیفری مربوط به پرونده است. انتخاب مرجع صحیح و زمان بندی مناسب برای تقدیم درخواست، نقش مهمی در پیشبرد پرونده دارد. در صورتی که حکم هنوز به مرحله اجرا نرسیده باشد، درخواست به دادگاه صادرکننده حکم قطعی تقدیم می شود. اگر حکم در حال اجرا باشد و محکوم در زندان باشد، درخواست به قاضی اجرای احکام کیفری ارائه می گردد.

گام ۴: بررسی پرونده و شرایط توسط قاضی اجرای احکام

پس از تقدیم درخواست، قاضی اجرای احکام، پرونده و شرایط محکوم را به دقت بررسی می کند. این بررسی ممکن است شامل:

• استعلام از زندان در مورد رفتار محکوم (در صورت گذراندن حبس).
• بررسی سوابق کیفری (برای احراز فقدان سابقه مؤثر).
• اخذ نظر مددکار اجتماعی یا سایر نهادهای مرتبط در مورد وضعیت فردی و اجتماعی محکوم.

گام ۵: تعیین شرایط نظارتی و محدوده تردد

در صورت موافقت اولیه قاضی، شرایط نظارتی دقیق و محدوده جغرافیایی تردد محکوم مشخص می شود. این شرایط ممکن است شامل تعیین ساعات مجاز برای خروج از منزل، محدوده کاری یا حتی ممنوعیت از تردد در برخی مناطق خاص باشد. این محدوده و زمان بندی، با توجه به نوع جرم، شرایط فرد و صلاحدید قاضی تعیین می گردد.

گام ۶: تأمین وثیقه یا ضمانت

برای اطمینان از رعایت تعهدات توسط فرد و جبران خسارات احتمالی وارده به تجهیزات پابند الکترونیکی، معمولاً از محکوم خواسته می شود که وثیقه یا ضمانتی تأمین کند. این وثیقه می تواند به صورت وجه نقد، سند ملکی یا ضمانت نامه بانکی باشد. مبلغ وثیقه نیز بر اساس نظر قاضی و نوع تجهیزات تعیین می شود.

گام ۷: نصب و فعال سازی پابند الکترونیکی

پس از تأمین وثیقه و انجام تمامی مراحل اداری، نوبت به نصب و فعال سازی پابند الکترونیکی می رسد. این کار توسط کارشناسان مرکز مراقبت های الکترونیکی و پس از ارائه آموزش های لازم به فرد، انجام می شود. فرد ملزم به حفظ و نگهداری صحیح از تجهیزات است.

گام ۸: نظارت مستمر و گزارش دهی

پس از نصب پابند، فرد تحت نظارت مستمر قرار می گیرد. هرگونه تخطی از محدوده تعیین شده یا شرایط نظارتی، بلافاصله به مرکز گزارش می شود. فرد تحت مراقبت نیز موظف است در صورت بروز هرگونه اختلال یا نقص فنی در پابند، فوراً به مرکز اطلاع دهد. این مرحله تا پایان دوره محکومیت ادامه خواهد داشت.

نمونه درخواست پابند الکترونیکی (لایحه/درخواست خطاب به دادگاه)

تنظیم یک لایحه درخواست پابند الکترونیکی، نیازمند دقت و رعایت اصول حقوقی است. در اینجا یک نمونه جامع و قابل شخصی سازی ارائه می شود که می توانید با توجه به شرایط خاص خود، جزئیات آن را تکمیل کنید. به یاد داشته باشید که این یک الگو است و مشاوره با وکیل برای تکمیل نهایی و ارائه دفاعیات مؤثر، توصیه اکید می شود.

ریاست محترم شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه [جزائی / کیفری دو / اجرای احکام کیفری] شهرستان [نام شهرستان]

موضوع: درخواست اعمال ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی (آزادی از حبس از طریق مراقبت الکترونیکی / پابند الکترونیکی)

با سلام و احترام،

احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی متقاضی] فرزند [نام پدر] به کد ملی [کد ملی]، متهم/محکوم پرونده کلاسه [شماره کلاسه پرونده]، که به موجب دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] صادره از [مرجع صادرکننده حکم]، به تحمل [میزان حبس، مثلاً ۸ سال] حبس تعزیری [و جزای نقدی/و سایر مجازات ها] محکوم گردیده ام.

حال، با عنایت به مراتب ذیل و مستنداً به ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی (اصلاحی ۱۳۹۹) و آیین نامه اجرایی مراقبت های الکترونیکی، تقاضای اعمال مجازات با استفاده از سامانه های الکترونیکی (پابند الکترونیکی) را دارم:

سناریوی اول (برای جرائم تعزیری درجه ۵ تا ۸ و قبل از ورود به زندان):

• نوع جرم ارتکابی [مثلاً: بزه کلاهبرداری، سرقت غیرمسلحانه، خیانت در امانت] از جرائم تعزیری درجه [۵ الی ۸] محسوب می گردد که طبق ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی، دادگاه می تواند با رضایت محکوم، وی را در محدوده مکانی مشخص تحت نظارت سامانه های الکترونیکی قرار دهد.
• اینجانب فاقد هرگونه سابقه کیفری مؤثر می باشم. (در صورت داشتن سابقه غیرموثر اشاره شود).
• وضعیت خانوادگی اینجانب [مثلاً: سرپرست تنها فرزند خردسال/بیمار خود/والدین سالخورده و بیمار هستم] و ادامه حبس باعث تضییع حقوق خانواده و بروز مشکلات شدید معیشتی و اجتماعی برای آنها خواهد شد.
• اینجانب با اظهار ندامت و پشیمانی قلبی از عمل ارتکابی، پیش بینی اصلاح و بازاجتماعی شدن خود را دارم و متعهد به رعایت تمامی مقررات و تدابیر نظارتی می باشم.
• آمادگی خود را جهت جبران ضرر و زیان [یا برقراری ترتیبات جبران] شاکی محترم [نام شاکی در صورت وجود] اعلام می نمایم.
• محل سکونت اینجانب [آدرس دقیق و کد پستی] ثابت و مشخص بوده و آماده نصب و راه اندازی تجهیزات مراقبت الکترونیکی در آن مکان هستم.

سناریوی دوم (برای جرائم تعزیری درجه ۲، ۳، ۴ و پس از گذراندن بخشی از حبس):

• اینجانب با توجه به تحمل مدت [مثلاً: ۶ سال] از مجموع [مثلاً: ۸ سال] حبس مقرر (که بیش از یک چهارم مدت مجازات است)، مشمول تبصره ۲ ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی (اصلاحی ۱۳۹۹) می باشم.
• گواهی حسن رفتار و اخلاق اینجانب در طول دوران تحمل حبس، مورد تأیید مقامات محترم زندان [نام زندان] می باشد (پیوست می گردد).
• اینجانب ضمن ابراز ندامت و پشیمانی قلبی از کردار گذشته، آمادگی کامل خود را برای جبران ضرر و زیان شاکی محترم [نام شاکی در صورت وجود] [یا پیوست رضایت نامه شاکی] اعلام می نمایم.
• اینجانب فاقد هرگونه سابقه کیفری مؤثر می باشم. (در صورت داشتن سابقه غیرموثر اشاره شود).
• با توجه به [کهولت سن/بیماری/وضعیت خاص خانوادگی (توضیح دهید)]، ادامه حبس آثار نامطلوبی خواهد داشت.
• محل سکونت اینجانب [آدرس دقیق و کد پستی] ثابت و مشخص بوده و آماده نصب و راه اندازی تجهیزات مراقبت الکترونیکی در آن مکان هستم.

خواسته:

لذا از محضر آن مقام محترم قضایی، با استناد به مراتب فوق و مواد قانونی ذکر شده، تقاضا دارم دستورات مقتضی جهت اعمال مجازات با استفاده از سامانه های الکترونیکی (پابند الکترونیکی) و تعیین محدوده مکانی مشخص تحت نظارت را صادر فرمایید.

با تشکر و امتنان
[نام و نام خانوادگی متقاضی/وکیل] [امضاء و تاریخ]

نکات مهم در تکمیل نمونه درخواست:

برای افزایش اثربخشی این لایحه، به نکات زیر توجه ویژه داشته باشید:

• دقیق بودن اطلاعات: تمامی اطلاعات شخصی و جزئیات پرونده (شماره کلاسه، شماره دادنامه و مرجع صادرکننده) باید کاملاً دقیق و بدون خطا باشد.
• پیوست مدارک حمایتی: اطمینان حاصل کنید که کلیه مدارک حمایتی ذکر شده (دادنامه، گواهی حسن رفتار، مدارک هویتی، مستندات سکونت و…) به همراه درخواست پیوست شده اند. عدم ارائه یکی از این مدارک می تواند روند بررسی را طولانی یا حتی منجر به رد درخواست کند.
• بیان صادقانه و مستند دلایل: دلایلی که برای درخواست پابند الکترونیکی ارائه می دهید، باید واقعی، صادقانه و تا حد امکان با مدارک مستدل پشتیبانی شوند. اغراق یا بیان مطالب غیرواقعی می تواند به اعتبار درخواست شما لطمه بزند.
• استفاده از لحن محترمانه و حقوقی: حتی اگر لایحه را شخصاً تنظیم می کنید، سعی کنید از لحن رسمی و محترمانه حقوقی استفاده کنید.

تعهدات فرد تحت مراقبت الکترونیکی

استفاده از پابند الکترونیکی، یک امتیاز است که همراه با مسئولیت ها و تعهداتی مشخص برای فرد تحت مراقبت است. عدم رعایت این تعهدات می تواند منجر به لغو مجوز پابند و بازگشت فرد به زندان شود.

مهم ترین تعهداتی که فرد تحت مراقبت الکترونیکی باید به آن ها پایبند باشد، عبارتند از:

• رعایت دقیق محدوده جغرافیایی و زمان های تردد تعیین شده: این مورد اساسی ترین تعهد است. هرگونه خروج از محدوده یا تردد در زمان های غیرمجاز، بلافاصله گزارش شده و تخلف محسوب می شود.
• عدم ارتکاب هرگونه جرم جدید: در طول دوره مراقبت الکترونیکی، فرد باید از هرگونه فعالیت مجرمانه جدید خودداری کند. ارتکاب جرم جدید، قطعاً به لغو پابند و اعمال مجازات های جدید منجر خواهد شد.
• حضور به موقع در مراجع قضایی یا مراکز نظارتی در صورت احضار: اگر فرد توسط دادگاه، قاضی اجرای احکام، یا مرکز نظارت الکترونیکی احضار شود، موظف است در زمان مقرر حاضر شود.
• اطلاع رسانی فوری به مرکز نظارت در صورت هرگونه اختلال یا نقص فنی در پابند: در صورت بروز مشکل در عملکرد دستگاه (مثلاً خرابی، شارژ نشدن باتری، یا هرگونه مشکل فنی دیگر)، فرد باید بلافاصله مراتب را به مرکز اطلاع دهد تا مشکل برطرف شود. عدم اطلاع رسانی می تواند به عنوان تخلف تلقی گردد.
• حفظ و نگهداری از تجهیزات و عدم آسیب رساندن به آن: فرد مسئول نگهداری صحیح از پابند و سایر تجهیزات نظارتی است. هرگونه آسیب عمدی یا غیرعمدی به تجهیزات، می تواند منجر به جبران خسارت از محل وثیقه شود.
• پرداخت هزینه های استفاده از تجهیزات: بر اساس ماده ۹ و ۲۳ آیین نامه اجرایی مراقبت های الکترونیکی، هزینه استفاده از تجهیزات طبق تعرفه از فرد تحت مراقبت دریافت می شود. با این حال، افرادی که به تشخیص سازمان، توانایی پرداخت تمام یا بخشی از این هزینه را ندارند، می توانند از پرداخت آن معاف شوند. این موضوع نشان دهنده ملاحظات انسانی در این فرآیند است.
• عدم ایجاد اخلال در کارکرد پابند یا سیستم نظارتی: هرگونه تلاش برای دستکاری، غیرفعال کردن یا ایجاد اخلال در عملکرد پابند یا سیستم نظارتی، تخلف جدی محسوب می شود.

همانطور که می بینید، این تعهدات برای اطمینان از حسن اجرای مراقبت الکترونیکی و حفظ اهداف آن وضع شده اند. رعایت دقیق آن ها، نه تنها به فرد کمک می کند تا دوران محکومیت خود را با موفقیت پشت سر بگذارد، بلکه اعتماد سیستم قضایی را نیز نسبت به این شیوه نوین اجرای مجازات تقویت می کند.

جمع بندی و نتیجه گیری

در طول این مقاله، به تفصیل درباره فرآیند درخواست پابند الکترونیکی، از مبانی قانونی و شرایط لازم گرفته تا مراحل گام به گام و ارائه یک نمونه درخواست، صحبت شد. همانطور که مشاهده گردید، پابند الکترونیکی می تواند فرصتی ارزشمند برای محکومان به حبس تعزیری باشد تا دوران محکومیت خود را خارج از محیط زندان و در کنار خانواده بگذرانند، شغلی داشته باشند و در مسیر بازاجتماعی شدن گام بردارند. اهمیت آگاهی کامل از قوانین، جمع آوری دقیق مدارک و تنظیم یک لایحه مستدل و قوی، در این مسیر حیاتی است.

نکات کلیدی این است که نوع و درجه جرم، فقدان سابقه کیفری مؤثر، ابراز ندامت، توانایی جبران خسارت شاکی و ارائه محل سکونت ثابت، از مهم ترین شرایط احراز صلاحیت برای دریافت پابند الکترونیکی هستند. همچنین، قابلیت درخواست این سامانه حتی قبل از ورود به زندان، به ویژه برای جرائم سبک تر، برجسته شد. تعهد به رعایت تمامی محدودیت ها و شرایط نظارتی در طول دوره استفاده از پابند، از جمله پرداخت هزینه ها (با امکان معافیت) و حفظ تجهیزات، نیز از مسئولیت های مهم فرد تحت مراقبت است.

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و ظرافت های خاصی که در هر پرونده وجود دارد، مشاوره با یک وکیل متخصص در امور کیفری و مراقبت های الکترونیکی نه تنها توصیه، بلکه ضرورت اکید محسوب می شود. یک وکیل مجرب می تواند با تحلیل دقیق پرونده، شما را در تمامی مراحل، از تنظیم لایحه و جمع آوری مدارک گرفته تا پیگیری های قضایی و ارائه دفاعیات مؤثر، یاری رساند و شانس موفقیت شما را به طور چشمگیری افزایش دهد.

برای دریافت مشاوره تخصصی و راهنمایی در تنظیم درخواست پابند الکترونیکی خود، می توانید با کارشناسان حقوقی متخصص ما تماس بگیرید. ما آماده ایم تا با تجربه و دانش خود، شما را در این مسیر پیچیده حقوقی همراهی کنیم.