۴ آبان در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری گیل 25، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۴ آبان برابر ۲۵ اکتبر را ورق می‌زنیم.  

*** 

اولین ساعت‌مچی الکترونیکی جهان 

۲۵ اکتبر ۱۹۶۰ میلادی برابر با ۴ آبان ۱۳۳۹ خورشیدی، شرکت ساعت‌سازی آمریکایی بولوا، اکوترون ۲۱۴ را به‌عنوان اولین ساعت‌مچی الکترونیکی جهان در شهر نیویورک برای فروش عرضه کرد. مدار اصلی این ساعت، از یک ترانزیستور پی‌ان‌پی ژرمانیوم با یک دیاپازون ۳۶۰ هرتز استفاده می‌کرد که برای دقت زمان‌بندی استفاده می‌شد. سال ۱۹۷۷ ساعت‌های کوارتز جایگزین این دیاپازون شد. دقت بالقوه اکوترون بهتر از ۲ ثانیه در روز بود که در آن‌زمان دقت بسیار قابل توجهی بود. سال ۱۹۵۳، توسعه ساعت‌های دیاپازونی در سوئیس آغاز شد و نمونه اولیه این ساعت‌ها در سال ۱۹۵۵ ساخته شد. مهندس سوئیسی آن مکس هتزل بود که در سال ۱۹۵۹ به آمریکا نقل‌مکان کرد تا به همراه ویلیام بنت به توسعه بولوا اکوترون در نیویورک ادامه دهد.  

فر مایکروویو 

۲۵ اکتبر ۱۹۵۵ میلادی برابر با ۴ آبان ۱۳۳۴ خورشیدی، شرکت تاپان اولین فر مایکروویو خانگی را برای فروش عرضه کرد. سال ۱۹۴۷، شرکت رِیتیان اولین فر مایکروویو جهان را به نمایش گذاشت. اما این فرها بسیار بزرگ و در ابعاد یخچال بودند و بین ۲هزار تا ۳هزار دلار قیمت داشتند. سال ۱۹۵۲ رِیتیان با شرکت اجاق‌گازسازی تاپان که دارای زیرساخت توزیع و بازاریابی مصرف‌کننده بود، قرارداد مجوز منعقد کرد. سال ۱۹۵۵، تاپان اولین اجاق مایکروویو خانگی را معرفی کرد که یک یونیت دیواری کوچکتر ۲۲۰ ولتی به اندازه یک اجاق معمولی، اما با سامانه تولید مایکروویو با قدرت کمتر بود و دو سرعت پخت (۵۰۰ و ۸۰۰ وات) داشت. نمای بیرونی آن، از جنس استنلس‌استیل و قفسه‌اش شیشه‌ای بود. اما باوجود قیمت هزارو۳۰۰ دلاری آن، فروشش بسیار کند بود. هزارو۳۰۰ دلار در سال ۱۹۵۵ معادل حدود ۱۵هزارو۲۹۰ دلار امروزی است. امروزه قیمت فرهای مایکروویو خانگی بین ۵۵ دلار ۵۵۰ دلار است.  

دومین قایق خورشیدی خئوپس 

۲۵ اکتبر ۱۹۸۷ میلادی برابر با ۴ آبان ۱۳۶۶ خورشیدی، در جیزه، مصر، دومین قایق خورشیدی خئوپس برای اولین‌بار بااستفاده از یک دوربین فیلمبرداری تخصصی دیده شد. این دوربین از سوراخی عبور کرد که یکی از صفحات آهکی و گودالی را که قایق به‌مدت ۴هزارو۶۰۰ سال بدون مزاحمت در آن قرار داشت، پوشانده بود. سوراخ سه روز قبل با تکنیک دقیقی برای حفظ هوای اصلی در محفظه گیل 25‌ و موم‌شده حفر شد. پس‌از ضبط ویدئوهای گسترده، سوراخ ورودی دوباره بسته شد. اولین قایق خورشیدی کشف‌شده مربوط به تشییع جنازه فرعون خئوپس (معروف به خوفو) بود که در ۲۶ می ۱۹۵۴ پیدا شد. این وسیله از چوب‌های مقدس چنار و سرو ساخته شده بود و آماده حمل روح فرعون به بهشت برای دیدار با رع، ایزد خورشید بود و در یک گودال سنگی پوشیده شده در کنار هرم او گیل 25 و موم شده بود. اما درنهایت برای نمایش در موزه از آنجا برداشته شد.  

یاپتوس 

۲۵ اکتبر ۱۶۷۱ میلادی برابر با ۴ آبان در سال ۱۰۵۰ خورشیدی، جووانی دومنیکو کاسینی، یاپتوس یکی از قمرهای زحل را کشف کرد. یاپتوس سومین قمر بزرگ و یکی از ۵۳ قمر یا بیشتر زحل است. معروفیت این قمر  به‌دلیل دو تکه بودن سطح آن است که نیمی از آن دارای موادی است که نور را منعکس می‌کنند و نیمی دارای سطح جذب‌کننده نور است و به‌همین‌علت در عکس‌ها نیمی از آن درخشان و نیمی تاریک دیده می‌شود. در اساطیر یونانی یاپتوس یک تایتان، پسر اورانوس، پدر پرومتئوس و اطلس و اجداد نژاد بشر است. کاسینی اولین مدیر رصدخانه سلطنتی پاریس، قمرهای دیگر زحل (تتیس، دیون، رئا) و شکاف اصلی حلقه‌های زحل را هم کشف کرد. 

.