12 اردیبهشت در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم ؛

در این تقویم وقایع و رویدادهای مهم تاریخی مرتبط با علم و فناوری را مرور خواهیم کرد.

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری گیل 25، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها، کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 12 اردیبهشت برابر 1 می را ورق می زنیم.

***

نمک یددار

1 می 1924 میلادی برابر با 12 اردیبهشت 1303 خورشیدی، اولین نمک خوراکی یددار در خواربارفروشی های ایالت میشیگان ایالات متحده به فروش رسید. نمک سفره حاوی 0.01 درصد یدید سدیم به عنوان یک مکمل غذایی است، زیرا مصرف کافی ید باعث کاهش بروز گواتر (تورم عمده غده تیرویید در گردن) می شود. با اصرار انجمن پزشکی ایالت میشیگان و طرحی که ازسوی دیوید موری کاوی آغاز و رهبری شد، شرکت نمک مورتون ردی از ترکیب ید را در محصولات نمک سفره خودش پذیرفت که ابتدا با بی میلی همراه بود اما تا پایان همان سال مصرف بازار ملی را تامین کرد. دیوید مارین، آسیب شناس آمریکایی طی آزمایشی که بین سال های 1917 تا  1922 روی گروه بزرگی از دختران مدرسه ای انجام داد ارزش قابل توجه ید را در کاهش بیماری گواتر نشان داد. مارین بعدها در سازمان جهانی بهداشت روی استفاده از ید در نمک کار کرد و مزایای آن را بیشتر گسترش داد.

آسپرین

1 می 1899 میلادی برابر با 12 اردیبهشت 1278 خورشیدی، شرکت داروسازی آلمانی بایر داروی آسپرین را به صورت پودر معرفی کرد. این دارو را یک محقق همان شرکت، به نام فلیکس هافمن در 10 آگوست 1897کشف کرد. هافمن که به عنوان شیمی دان در شرکت داروسازی بایر آلمان کار می کرد در جست وجوی یافتن مسکن بهتری برای روماتیسم مزمن پدرش بود که آن را جایگزین استفاده از اسیدسالیسیلیک کند که طعم بدی داشت و باعث ناراحتی معده می شد. در 10 آگوست 1897 او با استیل کردن اسیدسالیسیلیک با اسیداستیک، یک مشتق به نام استیل سالیسیلیک اسید تشکیل داد. آزمایش های شرکتی نشان داد که این داروی ایمن و موثر برای تسکین درد و کاهش تب است و می تواند به عنوان داروی ضد التهاب استفاده شود. از سال 1899 این ماده با نام تجاری آسپرین به بازار عرضه شد. نام هافمن در حق ثبت اختراع وجود دارد و او رییس بخش بازاریابی این دارو شد، اما هیچ سهم مالی از موفقیت جهانی آن دریافت نکرد. بعدها در اول ژانویه 1915 آسپرین به شکل قرص معرفی شد.

قمر سیاره نپتون

1 می 1949 میلادی برابر با 12 اردیبهشت 1328 خورشیدی، جرارد کویی پر دومین قمر یافت شده نپتون با نام نیرید را که خارجی ترین و سومین قمر بزرگ شناخته شده این سیاره است کشف کرد. قطر نیرید 340 کیلومتر، نیم محور بزرگ چرخش آن به دور نپتون 5میلیون و 513هزار و 818 کیلومتر، دوره مداری آن 360.14 روز، انحراف مداری 7.090 درجه و خروج از مرکز آن 0.7507 است. نام نیرید از پریان دریا شامل 50 دختر نریوس و دوریس که ساکن اعماق دریای اژه و دریای مدیترانه بودند و همراه با پدرشان درون غارهای نقره گون زندگی می کردند اشاره دارد. کویی پر، اخترشناس هلندی آمریکایی علاوه بر نیرید، میراندا، قمر اورانوس را هم کشف کرد.

بیماری میناماتا

1 می 1956 میلادی برابر با 12 اردیبهشت 1335 خورشیدی، مدیر بیمارستان کارخانه شرکت چیسو در شهر میناماتا به مقامات محلی بهداشت عمومی «شیوع بیماری ناشناخته ای را در دستگاه عصبی مرکزی» را گزارش کرد. این روز بعدها در تاریخ ژاپن به عنوان سالگرد رسمی کشف این بیماری اعلام شد. درپی این اعلام، پژوهشگران دانشگاه کوماموتو دریافتند که عامل بیماری مسمومیت غذایی در اثر فلزات سنگین است و پس از مدتی کشف شد که عامل اصلی بیماری میناماتا مصرف مواد غذایی آلوده به جیوه آلی است. علایم این بیماری با مشکلاتی در راه رفتن، حرف زدن، بینایی، شنوایی، بی حسی اعضای بدن، گرفتگی عضلانی و همچنین ازدست دادن هوشیاری و تعادل در ساکنین میناماتا همراه بود.