لزوم ارائه برنامه‌ عملیاتی و خلاقانه برای حرکت علمی کشور

ایران فناور در دولت آینده؛(۱۷)

نادر پورارشد عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری گیل 25 با تأکید بر اینکه باید برنامه‌ریزی در دو حوزه علم و فناوری مدنظر و عمل دولت چهاردهم باشد، اظهار کرد: انتظار این است که داوطلبان ریاست جمهوری درباره حرکت علمی و علم محور جامعه برنامه‌های عملیاتی خلاقانه و مشخصی را که قابل اجرا باشد، ارائه دهند.

وی افزود:‌ ازجمله این برنامه‌ها این است که دانشجو و دانشگاه پژوهشی از دانشجو و دانشگاه آموزشی جدا شود. از سوی دیگر دانشگاه‌های پژوهشی مأموریت‌گرا شده و توان خود را معطوف راه‌حل برای مسائل کنند؛ البته باید در این باره حمایت‌های مادی و معنوی از این دانشگاه‌ها بشود. نکته قابل توجه اینکه توجه به علم شامل همه علوم ازجمله علوم انسانی باشد؛ زیرا برخی از مسائل جامعه مسائل انسانی و اجتماعی هستند و تشخیص آنها و پیداکردن راه‌حل برای آنها باید توسط اندیشمندان و پژوهشگران این حوزه‌ها انجام شود.

عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد با بیان اینکه نگاهی به شاخص‌های رشد علمی ازجمله مقالات حکایت از آن دارد که کشور از رشد و نرخ رشد خوبی برخوردار است؛‌ عنوان کرد:‌ مقاله که حاصل تتبع عالمانه در حل مسئله بوده باید با رویکرد حل مسائل اولویت‌دار کشور باشد. ازجمله این مسائل سرانه مطالعه، آسیب‌های اجتماعی و مسائل زیست‌محیطی، صنعتی و کشاورزی است.

پورارشد اضافه کرد: باید از مسئولان پرسید چرا مصرف ایرانیان در بعضی موارد بیش از سایر کشور‌ها یا بیش از متوسط سایر کشورهاست. برای اینکه مصرف بهینه شود چه باید کرد؟ چرا بعضاً در عمل به دانسته‌های خود کم‌کاری می‌کنیم؟ چرا باید باغ‌ها دچار سرمازدگی شوند و راه‌حلی برای آنها نداشته باشیم؟

وی با اشاره به اینکه نگاهی به پیرامون خود حکایت از پیشرفت در بسیاری از عرصه‌ها دارد،‌ گفت:‌ اکنون استفاده از ابزار‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی در کشور چشمگیر بوده؛ سواد استفاده بالا رفته در پزشکی، نانو، هسته‌ای، هوافضا و … کشور رشد قابل توجهی داشته است. نهاد‌های مختلفی برای تولیت علم و فرهنگ در ایران راه‌اندازی شده؛ اما باید بپذیریم جهان هستی در تحول بوده و باید همگام با تحولات پیش برویم. بیشتر این تحولات در حوزه علمی بوده تا از امکانات محدود بتوان حداکثر بهره را در رفع نیاز‌ها برد.

عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد بیان کرد:‌ استان‌های کشور همگی دارای زیرساخت‌های علمی ازجمله حوزه و دانشگاه هستند. این شرط لازم است؛ اما شرط کافی نیست که مراکز علمی پیشتازی و مرجعیت خود را حفظ کنند؛‌ بنابراین رئیس‌جمهور و دولت جدید باید برای حفظ این مرجعیت به مراکز علمی توجه ویژه‌ای داشته باشد.

پورارشد تأکید کرد:‌ مراکز علمی باید محلی برای دغدغه‌مندان علم باشد که واقعاً از روی علاقه باطنی به علم و از روی تعهد به آن روی آورده باشند. تأمین زندگی و معیشت آبرومندانه و توأم با عزت باعث می‌شود که عالم همه هم‌وغم خود را روی علم و گره‌گشایی از مسائل مبتلابه کند. اگر چنین نگاهی به مراکز علمی استان‌ها بشود و مراکز علمی استان‌ها خود را متعهد به حل مسائل استان خود و سپس کشور کند در آن صورت پیشرفت توأم با عدالت تحقق یافته و پایدار می‌ماند.

وی با اشاره به اینکه کسانی که در جست‌وجوی علم هستند از بازار و کسب‌وکار و درآمد و در کل اقتصاد سهم چندانی ندارند به‌ویژه عالمان علوم انسانی و اجتماعی توضیح داد:‌ عالم فقط در مطالعه و تحقیق است. از این‌رو باید حمایت‌های مالی از این عالمان در حدی که زندگی آبرومندانه‌ای را فراهم داشته باشند به عمل آید. منزلت‌بخشی به عالمان،‌ ارزش‌بخشی به علم و رفتار عالمانه هم ازجمله انتظارات است.

عضو هیئت علمی گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد ادامه داد:‌ اینها نباید فقط در حد توجهات نمادین باقی بماند. فراهم ساختن زیرساخت‌های تحقیق و مدیریت به‌روز و خلاقانه نهاد‌های علمی در توجه به نیاز‌های علمی جامعه و توقعات معقول پژوهشگران و فعالان علمی و به‌کارگیری آنها در مصادر امور مرتبط نیز جلوه‌هایی از انتظارات از دولت جدید است.

پورارشد با بیان اینکه ایرانی در دنیا به استعداد و هوش سرشارش شناخته می‌شود،‌ تبیین کرد:‌ بستر تمدنی و فرهنگی اسلامی و ایرانی نیز مزید بر این نقطه قوت است. نقطه‌ ضعف در حوزه علمی و فناوری این است که خیلی روی مسائل جدی و مبتلابه و نیاز‌های اولویت‌دار کار نمی‌کنیم و مقداری مقاله‌گرایی سبب شده تحقیقات دل‌چسب نباشند و از اقبال اجتماعی برخوردار نشوند.