شلاق با کابل برقی

شلاق با کابل برقی، ابزاری است که در تاریخ معاصر به عنوان وسیله ای برای اعمال شکنجه جسمی و روانی به کار رفته است. این روش شکنجه با استفاده از کابل های برق، به دلیل قابلیت ایجاد دردهای شدید و آسیب های عمیق جسمانی، از جمله ابزارهای رایج در برخی نظام های سرکوبگر بوده است. بررسی این ابزار نه تنها برای فهم ابعاد خشونت های تاریخی، بلکه برای یادآوری اهمیت کرامت انسانی و مقابله با هرگونه شکنجه ضروری است.

توصیف این ابزار و نگاهی به ابعاد مختلف آن، ما را با عمق رنجی که بر انسان تحمیل می شود، آشنا می سازد. از تعریف فنی این وسیله گرفته تا بسترهای تاریخی استفاده از آن، به ویژه در تاریخ معاصر ایران، هر یک پرده از لایه های پنهان خشونت برمی دارند. علاوه بر آسیب های جسمی که شلاق با کابل برقی برجای می گذارد، پیامدهای روانی و تأثیرات مخربی که بر روح و روان قربانیان دارد، به مراتب گسترده تر و عمیق تر است.

تعریف و مشخصات شلاق با کابل برقی

شلاق با کابل برقی، همان طور که از نامش پیداست، به معنای استفاده از کابل های برق به عنوان ابزاری برای ضربه زدن و اعمال آزار جسمی است. این روش، شکلی از شکنجه فیزیکی است که هدف آن ایجاد درد شدید، وارد آوردن آسیب های بدنی و در نهایت، درهم شکستن مقاومت فرد مورد آزار قرار گرفته است.

تعریف فنی ابزار

در نگاهی دقیق تر، کابل برق به عنوان ابزاری برای شکنجه، معمولاً از کابل های افشان با سیم های مسی بیرون زده در قسمت انتهایی یا کل طول کابل انتخاب می شود. این انتخاب نه از سر تصادف، بلکه به دلیل ویژگی های فیزیکی خاصی است که این نوع کابل ها دارند و در افزایش شدت و نوع درد و جراحات نقش بسزایی ایفا می کنند. بخش های فلزی کابل، به ویژه سیم های مسی لخت شده، هنگام برخورد با پوست، نه تنها درد ناشی از ضربه را تشدید می کنند، بلکه می توانند جراحات عمیق تری ایجاد کرده و حتی به بافت های زیرین آسیب برسانند.

ساختار و ویژگی ها

• نوع کابل های مورد استفاده: اغلب از کابل های افشان با ضخامت های متفاوت استفاده می شد. این کابل ها، به دلیل انعطاف پذیری و وزن مناسب، قابلیت اعمال ضربات سریع و محکم را فراهم می آوردند.
• اهمیت نوک افشان کابل: سیم های مسی که از نوک کابل بیرون زده بودند، نقش مخربی در ایجاد جراحات عمیق و پارگی پوست داشتند. این نوک های تیز و برنده، می توانستند لایه های بیرونی پوست را پاره کرده و بافت های زیرین را به شدت مجروح سازند. تصور برخورد ده ها رشته سیم مسی نازک و سخت به پوست، رنجی توصیف ناپذیر را به همراه داشت.
• ضخامت ها و طول های متداول: بسته به هدف بازجو و محل استفاده، کابل ها در ضخامت ها و طول های متفاوتی انتخاب می شدند. کابل های ضخیم تر، درد کوبنده تر و کابل های نازک تر با نوک افشان، جراحات برش مانند بیشتری ایجاد می کردند.
• تفاوت با تازیانه های سنتی: شلاق با کابل برق با تازیانه های سنتی چرمی یا چوبی تفاوت های اساسی داشت. کابل برق، به دلیل ماهیت فلزی و لاستیکی خود، انعطاف پذیری و قدرت تخریب متفاوتی را ارائه می کرد. برخلاف تازیانه های سنتی که بیشتر بر ضربه و کوفتگی تمرکز داشتند، کابل برق، هم ضربه می زد و هم زخم های عمیق و پارگی ایجاد می کرد.

چرایی انتخاب کابل برق

انتخاب کابل برق به عنوان ابزار شکنجه، دلایل متعددی داشت که آن را به گزینه ای کارآمد از دید شکنجه گران تبدیل می کرد:

1. دسترسی آسان: کابل های برق در محیط های شهری و حتی روستایی به راحتی در دسترس بودند و نیازی به ساخت ابزار خاصی نبود.
2. قابلیت ایجاد درد شدید: جنس کابل، به ویژه بخش های فلزی آن، دردی طاقت فرسا را به قربانی تحمیل می کرد.
3. ایجاد جراحات مشخص: نوک افشان کابل قادر به ایجاد زخم هایی بود که نشانه های عمیق و دائمی بر جای می گذاشت، که خود عامل بازدارنده و ایجاد ترس در دیگران تلقی می شد. این جراحات می توانستند پیامدهای جسمی و روانی بلندمدت داشته باشند.

تاریخچه و بسترهای استفاده با تمرکز بر ایران

شلاق، به عنوان ابزاری برای تنبیه و آزار، سابقه طولانی در تاریخ بشر دارد. از مجازات های رومیان باستان تا تنبیهات دوران قرون وسطی، استفاده از ابزارهای ضربه زننده برای اعمال درد و نظم، همواره وجود داشته است. اما ظهور کابل برق به عنوان ابزار شکنجه، پدیده ای نسبتاً جدیدتر است که در دوران معاصر، به ویژه در قرن بیستم، اوج گرفت.

شلاق به عنوان ابزار تنبیه در طول تاریخ

شلاق همواره نمادی از قدرت و مجازات بوده است. در بسیاری از فرهنگ ها و تمدن ها، از تازیانه های ساخته شده از چرم، چوب یا الیاف گیاهی برای تنبیه بردگان، مجرمین و حتی سربازان استفاده می شده است. اما با پیشرفت تکنولوژی و دسترسی به مواد جدید، ابزارهای شکنجه نیز تغییر کردند و کابل برق یکی از نتایج این تغییرات بود.

ظهور کابل برق به عنوان ابزار شکنجه

در دوران معاصر، با گسترش نظام های توتالیتر و اقتدارگرا، استفاده از روش های سیستماتیک شکنجه برای سرکوب مخالفان و اخذ اعترافات، رواج یافت. کابل برق به دلیل سادگی، دسترسی آسان و توانایی بالا در ایجاد درد، به سرعت جایگاه خود را در زندان های سیاسی و کمیته های بازجویی باز کرد. این ابزار به عنوان یک میانبر برای شکستن مقاومت زندانیان و اجبار آنها به اعتراف، مورد استفاده قرار می گرفت.

مورد ایران با تأکید بر پیش از انقلاب

تاریخ معاصر ایران، به ویژه دوران پیش از انقلاب ۱۳۵۷، شاهد استفاده گسترده از شلاق با کابل برقی به عنوان ابزار اصلی شکنجه در زندان های سیاسی و بازداشتگاه ها بوده است. در این میان، نقش کمیته مشترک ضد خرابکاری و سازمان ساواک در گسترش و استفاده از این روش، برجسته و غیرقابل انکار است.

• نقش کمیته مشترک ضد خرابکاری و ساواک: این دو نهاد امنیتی، به عنوان بازوهای اصلی سرکوب رژیم پهلوی، به شکل سازمان یافته ای از شلاق با کابل برقی برای بازجویی و اعتراف گیری از زندانیان سیاسی استفاده می کردند. شهادت های بی شمار زندانیان سیاسی، اسناد تاریخی و خاطرات به جای مانده، گواه این واقعیت تلخ است.
• شهادت های زندانیان سیاسی: خانم منظر خیر حبیب اللهی، معلم و مبارز برجسته، یکی از هزاران نفری است که تجربه شکنجه با کابل برق را داشته است. او در خاطراتش به صدای مهیب شلاق و تأثیر روانی آن اشاره می کند: «انعکاس صدا به گونه ای بود که وقتی کسی را شلاق می زدند، به نظر می رسید ده ها نفر در حال کتک خوردن فریاد می زنند.» این توصیف، عمق وحشت و رعبی را نشان می دهد که بر فضای زندان حاکم بود.
• مشکل گشا نامیدن شلاق با کابل برق: بازجویان ساواک به دلیل سرعت بالایی که شلاق با کابل برق در وادار کردن زندانیان به اعتراف داشت، آن را «مشکل گشا» می نامیدند. این نامگذاری نشان می دهد که شکنجه گران به خوبی از تأثیر مخرب و کارآمدی این روش در شکستن مقاومت روحی و جسمی قربانیان آگاه بودند و از آن به عنوان یک ابزار کلیدی استفاده می کردند.
• مقاطع زمانی خاص: دهه ۱۳۵۰ و سال های منتهی به انقلاب اسلامی، شاهد اوج استفاده از این روش شکنجه در زندان های ایران بود. در این دوره، با افزایش فعالیت های سیاسی و مبارزاتی، سرکوب نیز شدت بیشتری گرفت و کابل برق به ابزاری رایج برای مقابله با مخالفان تبدیل شد.

سایر بسترهای تاریخی و جغرافیایی

گرچه تمرکز ما بر ایران است، اما استفاده از کابل برق به عنوان ابزار شکنجه تنها محدود به این کشور نبود. در بسیاری از رژیم های سرکوبگر و دیکتاتوری در نقاط مختلف جهان، از این ابزار برای اعمال خشونت و سرکوب استفاده شده است. گزارش های سازمان های حقوق بشری، موارد مشابهی را در کشورهای آمریکای لاتین، آفریقا و حتی برخی نقاط آسیا در طول قرن بیستم مستند کرده اند که نشان از کاربرد فراگیر این ابزار در دوران های تاریک سرکوب دارد.

ابعاد جسمی شکنجه و آثار آن

شکنجه با شلاق کابل برقی، یک حمله فیزیکی تمام عیار به بدن انسان است که با هدف ایجاد حداکثر درد و آسیب صورت می گیرد. این فرایند، ردی از جراحات و عوارض جسمی بر جای می گذارد که اغلب بلندمدت و در برخی موارد، دائمی هستند.

فرایند شکنجه

شکنجه با کابل برق معمولاً با بستن دست و پای قربانی آغاز می شود تا هرگونه حرکت و مقاومت از او سلب گردد. سپس ضربات با شدت و تکرار زیاد بر قسمت های حساس بدن، به ویژه کف پا، ساق پا و سایر نقاط نرم بدن وارد می شود.

• نحوه ضربه زدن: کف پا، به دلیل داشتن رگ های خونی و اعصاب فراوان، هدف اصلی ضربات بود. ضربات پیاپی به کف پا، دردی غیرقابل تحمل را ایجاد می کرد که به سرعت توان مقاومت فرد را کاهش می داد. ساق پا، ران ها و حتی پشت کمر نیز از دیگر نقاطی بودند که مورد هدف قرار می گرفتند.
• تعداد ضربات و شدت آن ها: تعداد ضربات می تواند از چند ده تا صدها ضربه متغیر باشد، که بسته به خواست بازجو و میزان مقاومت زندانی تعیین می شد. شدت ضربات نیز به اندازه ای بود که بتواند حداکثر آسیب را وارد آورد.
• نقش بستن دست و پا: بستن قربانی به تخت یا میله، نه تنها مانع از حرکت و فرار او می شد، بلکه او را در وضعیتی آسیب پذیر قرار می داد که نمی توانست از خود دفاع کند. این بی دفاعی، به خودی خود، عاملی برای تشدید رنج روانی بود.

جراحات و آسیب های اولیه

پس از هر ضربه، بدن بلافاصله واکنش نشان می دهد و جراحات آشکار می شوند. این جراحات اولیه عبارتند از:

• ایجاد زخم های عمیق و پارگی پوست: نوک افشان کابل که سیم های مسی آن بیرون زده بود، باعث ایجاد زخم های عمیق، برش ها و پارگی های دردناک در پوست می شد.
• ورم و کبودی شدید: ضربات پیاپی باعث پارگی مویرگ ها و تجمع خون در زیر پوست می شد که به ورم و کبودی شدید منجر می گردید.
• خونریزی داخلی و خارجی: علاوه بر خونریزی از زخم های باز، ممکن بود خونریزی های داخلی نیز در بافت های آسیب دیده رخ دهد که به درد و تورم بیشتر می افزود.
• آسیب به رشته های عصبی: ضربات مستقیم به کف پا، که سرشار از رشته های عصبی است، می توانست آسیب های جدی به این اعصاب وارد کند. این آسیب ها گاهی تا مغز استخوان نیز نفوذ می کرد و درد را تا عمق بدن منتقل می ساخت. زندانیان شکنجه شده اغلب احساس می کردند که «تا مغز استخوانشان سوت می کشد.»

عوارض بلندمدت جسمی

آثار شکنجه با کابل برق تنها به جراحات اولیه محدود نمی شود؛ بسیاری از قربانیان تا پایان عمر با عوارض جسمی آن دست و پنجه نرم می کنند:

• تشکیل گوشت اضافی و برآمدگی در کف پا: تکرار شلاق بر کف پا، در طول زمان می تواند منجر به تشکیل گوشت اضافی و برآمدگی های دردناک در این ناحیه شود که راه رفتن را دشوار و دردناک می سازد.
• آسیب های دائمی به اعصاب و استخوان ها: آسیب های وارده به رشته های عصبی می تواند منجر به بی حسی، گزگز یا دردهای مزمن شود. همچنین، استخوان های کوچک کف پا نیز در معرض خطر شکستگی یا آسیب های دائمی قرار دارند.
• مشکلات حرکتی و راه رفتن: آسیب های وارده به پاها و اعصاب مربوطه، می تواند منجر به لنگیدن، ناتوانی در راه رفتن طولانی مدت یا نیاز به استفاده از وسایل کمکی برای حرکت شود.
• عفونت های ثانویه ناشی از زخم ها: به دلیل عدم رعایت بهداشت و مراقبت های پزشکی کافی در زندان ها، زخم های باز می توانستند به راحتی عفونی شده و منجر به عوارض جدی تر، از جمله گندخونی (سپسیس) شوند.
• از دست دادن ناخن: اگرچه در خاطرات کمتر به کندن ناخن با انبردست اشاره شده، اما ضربات شدید شلاق به روی ناخن یا فرو کردن سوزن زیر ناخن و حرارت دادن آن با فندک یا شمع، می توانست منجر به سیاه شدن، چرک کردن و در نهایت افتادن ناخن ها شود که تجربه ای بی نهایت دردناک بود.

منظر خیر حبیب اللهی در خاطراتش از زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری می گوید: «بازجوهای ساواک شلاق هایی را از کابل های برق در دست داشتند که انتهای آن باز بود و سیم های بیرون آمده آن افشان بود و هنگام شلاق زدن، نوک فلزی شلاق به رو و کنار پا اصابت می کرد و زخم های عمیقی بر جای می گذاشت.» این توصیف، تصویری روشن از ابعاد آسیب رسان این ابزار به دست می دهد.

ابعاد روانی و ایجاد رعب و وحشت

شکنجه با شلاق کابل برقی، تنها یک حمله فیزیکی نیست، بلکه یک تعرض عمیق به روح و روان انسان است. هدف اصلی آن، درهم شکستن اراده، مقاومت و عزت نفس قربانی، با ایجاد ترس و وحشتی فلج کننده است. ابعاد روانی این شکنجه، گاهی از آسیب های جسمی آن نیز پایدارتر و مخرب تر است.

تأثیرات روانی مستقیم در حین شکنجه

تجربه شلاق با کابل برق، مجموعه ای از تأثیرات روانی مستقیم را در لحظه شکنجه به همراه دارد:

• ترس و وحشت فلج کننده: لحظه ای که فرد به اتاق شکنجه آورده می شود، یا صدای شلاق را می شنود، ترس و وحشتی عمیق تمام وجود او را در بر می گیرد. این ترس، توانایی هرگونه تفکر یا مقاومت را از بین می برد.
• تأثیر صدای شلاق بر روح و روان: صدای مهیب و مکرر شلاق، به ویژه در محیط بسته زندان، بازتابی وحشتناک داشت. منظر خیر حبیب اللهی اشاره می کند که این صدا به گونه ای بود که به نظر می رسید ده ها نفر در حال کتک خوردن فریاد می زنند. این انعکاس صدا، حس تنهایی و بی یاوری را در قربانی تشدید می کرد و رعب و وحشت را به تمام سلول ها می فرستاد.
• بستن چشم ها و حس عدم کنترل و آسیب پذیری: بستن چشم ها، یکی از تکنیک های رایج بود. این کار نه تنها باعث افزایش حس عدم کنترل و ترس از ناشناخته می شد، بلکه قربانی را در وضعیتی کاملاً منفعل و آسیب پذیر قرار می داد. فرد نمی دید چه کسی و چگونه ضربه می زند، که این خود اضطراب را افزایش می داد.
• تحقیر و توهین کلامی: شکنجه گران اغلب شکنجه فیزیکی را با تحقیر و توهین های کلامی، فحش و ناسزا همراه می کردند. این امر، نه تنها به درد جسمی می افزود، بلکه کرامت انسانی قربانی را نیز هدف قرار می داد و او را در وضعیت بی ارزشی و ضعف کامل قرار می داد.

تاکتیک های بازجویی و القای ترس

بازجویان برای تشدید اثرات روانی شکنجه، از تاکتیک های هوشمندانه ای استفاده می کردند:

• بازجویی تیمی و نمایش درگیری ساختگی: در برخی مواقع، چند بازجو به صورت تیمی فرد را بازجویی می کردند. یکی فریاد می زد می زنم! و دیگری وانمود می کرد که مانع می شود نه، حق نداری بزنی!. این نمایش ساختگی، قربانی را دچار سردرگمی و ترس بیشتر می کرد و حس می کند در معرض خطر دائمی است.
• تهدید سایر زندانیان و باز گذاشتن در سلول ها: برای ایجاد ترس و وحشت عمومی، گاهی بازجوها درهای سلول های دیگر را باز می گذاشتند تا صدای شکنجه به گوش همه برسد. آنها همچنین زندانیان را تهدید می کردند که اگر همکاری نکنند، سرنوشت مشابهی در انتظارشان خواهد بود. این اقدام، دلهره و اضطراب را در میان زندانیان تشدید می کرد.
• بزرگنمایی شایعات در مورد شکنجه های وحشتناک تر: بازجویان عامدانه شایعاتی در مورد روش های شکنجه وحشتناک تر منتشر می کردند یا آنها را بزرگنمایی می کردند. این تاکتیک، با ایجاد دلهره و وحشت از آنچه ممکن است در آینده رخ دهد، مقاومت روانی زندانیان را تضعیف می کرد.

عوارض بلندمدت روانی

آسیب های روانی ناشی از شکنجه با کابل برق، می توانند تا سال ها و حتی دهه ها پس از پایان یافتن آن، قربانی را رها نکنند:

• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): یکی از شایع ترین عوارض بلندمدت، PTSD است. فرد ممکن است دچار کابوس های شبانه، فلاش بک های مربوط به صحنه شکنجه، دوری از موقعیت ها یا افکاری که یادآور تجربه آسیب زا هستند، و واکنش های شدید عاطفی به محرک های مرتبط با شکنجه شود.
• افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب: حس از دست دادن کنترل، بی ارزشی، گناه و ناامیدی می تواند به افسردگی شدید منجر شود. اضطراب مزمن، حملات پانیک و مشکلات جدی در به خواب رفتن یا کیفیت خواب نیز رایج است.
• فوبیا و ترس های مزمن: قربانیان ممکن است دچار فوبیاهای خاصی شوند، مثلاً ترس از صداهای بلند، تاریکی، محیط های بسته یا حتی بوی خاصی که یادآور زندان و شکنجه باشد.
• از دست دادن اعتماد به نفس و حس کرامت انسانی: شکنجه، کرامت و عزت نفس فرد را به شدت خدشه دار می کند. این امر می تواند منجر به از دست دادن اعتماد به نفس، حس بی کفایتی و مشکلات در برقراری روابط اجتماعی سالم شود.
• مشکلات در روابط اجتماعی و خانوادگی: آسیب های روانی می تواند بر روابط فرد با خانواده و دوستان نیز تأثیر منفی بگذارد. انزوا، بدبینی و دشواری در ابراز احساسات، از جمله این مشکلات هستند.
• نیاز به مداخلات روان درمانی طولانی مدت: ترمیم آسیب های روانی ناشی از شکنجه نیازمند زمان و مداخلات روان درمانی تخصصی و طولانی مدت است. بسیاری از بازماندگان شکنجه، تا سال ها پس از آزادی، به حمایت روانشناختی نیاز دارند.

شلاق با کابل برقی در مقایسه با سایر روش های شکنجه

شکنجه گران، مجموعه ای از ابزارها و روش ها را برای اعمال درد و فشار بر زندانیان به کار می گرفتند. شلاق با کابل برقی در میان این ابزارها، جایگاه ویژه ای داشت و اغلب به عنوان یکی از شدیدترین و مؤثرترین روش های شکنجه جسمی شناخته می شد. مقایسه آن با سایر روش های رایج در کمیته مشترک ضد خرابکاری، به درک بهتر ابعاد خشونت آمیز آن کمک می کند.

جایگاه شلاق با کابل برق

شلاق با کابل برقی به دلیل توانایی در ایجاد همزمان درد شدید، جراحات عمیق و پیامدهای طولانی مدت جسمی و روانی، اغلب به عنوان مادر شکنجه ها یا مشکل گشا شناخته می شد. این ابزار قادر بود در مدت زمان کوتاهی، فرد را به مرزهای تحمل درد برساند و مقاومت او را درهم بشکند.

مقایسه با سایر روش های رایج در کمیته مشترک

در کنار شلاق با کابل برق، روش های دیگری نیز در کمیته مشترک و سایر زندان ها به کار گرفته می شد:

• باتوم برقی: این ابزار، شبیه به باتوم های معمولی بود، اما با باتری ماشین تغذیه می شد و در سر آن قطعه ای فلزی داشت. با فشردن شاسی، ولتاژ برق وارد بدن می شد و فرد دچار لرزش و رعشه می شد. تفاوت اصلی آن با کابل برق در این بود که باتوم برقی معمولاً سوزاننده نبود، بلکه شوک الکتریکی ایجاد می کرد و درد آن بیشتر به شکل لرزش و گرفتگی عضلات بود، در حالی که کابل برق جراحت و خونریزی مستقیم را به همراه داشت.
• آپولو: آپولو یکی از شکنجه های وحشتناک روانی بود که تقریباً از سال ۱۳۵۲ در ساختمان اصلی کمیته مورد استفاده قرار گرفت. در این روش، فرد را به دستگاهی می بستند که فشار زیادی بر سر او وارد می کرد. این فشار باعث سردرد شدید و آسیب های جدی به اعصاب و روان می شد. جنبه روانی این شکنجه بیش از جنبه فیزیکی آن، افراد را آزار می داد و سیستم عصبی آن ها را به هم می ریخت.
• آویزان کردن صلیبی: در این روش، فرد را از مچ دست به دیوار صاف یا نرده ای آویزان می کردند. سنگینی بدن باعث کشیدگی رگ ها و فشار طاقت فرسا بر مچ، آرنج و کتف می شد. این شکنجه، درد عضلانی و مفصلی شدیدی ایجاد می کرد و حس پاره شدن رگ ها را به فرد می داد. تحمل آن بیش از بیست دقیقه، بدون اینکه دست ها باد کنند و کبود شوند، دشوار بود.
• سوزاندن با سیگار و فندک: این روش، آسیب های موضعی و سوختگی های دردناک ایجاد می کرد. هدف آن ایجاد دردی شدید در نقطه خاصی از بدن و باقی گذاشتن زخم های دائمی بود.
• چک و لگد: ضرب و شتم با دست و پا، شکنجه ای عمومی تر و اولیه بود که اغلب با شکنجه های دیگر همراه می شد. این روش، بیشتر برای شروع بازجویی یا تنبیهات اولیه به کار می رفت.
• سوزن زیر ناخن: یکی دیگر از روش های غیرمستقیم آسیب به ناخن، فرو کردن چند سوزن ته گرد تا نیمه در زیر ناخن و سپس حرارت دادن آن با فندک یا شمع بود. این عمل باعث سوزش عذاب آور، سیاه شدن، چرک کردن و نهایتاً افتادن ناخن می شد.

چرا شلاق با کابل برق متمایز بود؟

تفاوت اصلی شلاق با کابل برق در ماهیت چندوجهی آسیب رسانی آن بود. این ابزار نه تنها درد جسمی شدید را به همراه داشت، بلکه جراحات عمیق و ماندگار ایجاد می کرد. علاوه بر این، سرعت عمل آن در شکستن مقاومت زندانی، آن را به ابزاری مشکل گشا در نظر بازجویان تبدیل کرده بود. درد ناشی از ضربات کابل به کف پا، تا مغز استخوان نفوذ می کرد و توانایی راه رفتن و حرکت را از قربانی سلب می کرد که این خود، عاملی قوی برای اعتراف گیری بود.

موارد استفاده در دوران معاصر (غیر از بستر سیاسی/تاریخی)

اگرچه شلاق با کابل برقی به طور عمده در بسترهای سیاسی و امنیتی تاریخ معاصر ایران و دیگر کشورها مورد توجه قرار گرفته است، اما متأسفانه استفاده از این ابزار خشونت، تنها به این زمینه ها محدود نمی شود. در دوران معاصر، می توان رگه هایی از کاربرد آن را در دیگر حوزه ها نیز مشاهده کرد که نشان دهنده عمق نفوذ خشونت در جامعه و استفاده از ابزارهای دم دستی برای اعمال آن است.

شکنجه کابل در پرونده های جنایی

در برخی پرونده های جنایی و موارد مربوط به باندهای مجرمانه، از کابل برق به عنوان ابزاری برای ارعاب، اخذ اطلاعات یا آزار قربانیان استفاده شده است. اخبار و گزارش های رسانه ها، گاهی به چنین مواردی اشاره می کنند. به عنوان مثال، در برخی تیترهای خبری، به استفاده از کابل برق توسط باندهای تبهکار در شهرهایی نظیر مشهد برای شکنجه قربانیان و حتی فیلم برداری از آنها اشاره شده است.

• موارد استفاده توسط باندهای مجرمانه: در این بسترها، انگیزه معمولاً کسب اطلاعات برای اهداف مجرمانه، انتقام جویی، ارعاب اعضای دیگر گروه یا حتی صرفاً اعمال خشونت برای سرگرمی یا تحقیر قربانی است.
• تفاوت این بستر با شکنجه های سیاسی: تفاوت اصلی در انگیزه و هدف است. در شکنجه های سیاسی، هدف اصلی سرکوب مخالفان، حفظ قدرت و اخذ اعترافات برای اهداف ایدئولوژیک یا امنیتی است. در حالی که در موارد جنایی، انگیزه بیشتر بر سودجویی، قدرت نمایی یا انتقام فردی متمرکز است. اما در هر دو حالت، نتیجه نهایی، رنج و آسیب انسانی است.

خشونت خانگی و فردی

متأسفانه، کابل برق گاهی به عنوان ابزاری برای اعمال خشونت در محیط های خانگی یا در درگیری های فردی نیز به کار می رود. این موارد، اغلب تحت عنوان آزار جسمی یا خشونت خانگی گزارش می شوند. در برخی موارد، والدین از کابل برق برای تنبیه شدید کودکان استفاده می کنند، یا در روابط میان فردی، یکی از طرفین از آن برای اعمال خشونت بر دیگری بهره می برد. این موارد نشان دهنده شکست سیستم های حمایتی و نبود آگاهی کافی در مورد روش های صحیح برخورد با مشکلات است.

تأکید بر غیرقانونی بودن

باید به صراحت تأکید کرد که در هر دو بستر سیاسی و جنایی، استفاده از شلاق با کابل برق، فعلی غیرقانونی، ضد انسانی و غیرقابل توجیه است. قوانین داخلی بسیاری از کشورها و نیز کنوانسیون های بین المللی حقوق بشر، شکنجه را مطلقاً ممنوع کرده اند. چه توسط نهادهای دولتی صورت گیرد و چه توسط افراد یا گروه های مجرمانه، شکنجه عملی است که کرامت انسانی را زیر پا می گذارد و باید به شدت با آن مقابله شود.

پیامدها و واکنش های حقوق بشری

استفاده از شلاق با کابل برقی، همانند هرگونه شکنجه دیگر، نقض فاحش حقوق بشر محسوب می شود و پیامدهای گسترده ای در سطح بین المللی و انسانی دارد. واکنش های جهانی به شکنجه، نشان از اهمیت حفظ کرامت انسانی و ممنوعیت مطلق این عمل است.

ممنوعیت بین المللی شکنجه

جامعه جهانی، شکنجه را فعلی غیرقابل توجیه و مطلقاً ممنوع می داند. کنوانسیون منع شکنجه و سایر رفتارها یا مجازات های ظالمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز سازمان ملل متحد (UNCAT)، یکی از مهم ترین اسناد بین المللی در این زمینه است. این کنوانسیون که در سال ۱۹۸۴ تصویب شد، کشورها را متعهد می سازد تا هرگونه شکنجه را در قلمرو خود ممنوع کرده و مرتکبین آن را تحت تعقیب قرار دهند. پروتکل های اختیاری این کنوانسیون نیز سازوکارهایی برای نظارت بر زندان ها و بازداشتگاه ها فراهم می آورد تا از وقوع شکنجه جلوگیری شود.

محکومیت جهانی

هرگونه استفاده از شکنجه، چه در بسترهای سیاسی و چه جنایی، توسط نهادهای حقوق بشری، سازمان ملل متحد، دولت ها (حداقل در سطح تئوری) و فعالان مدنی در سراسر جهان به شدت محکوم می شود. این محکومیت ها، تلاشی است برای فشار آوردن بر کشورها و نهادهایی که از شکنجه استفاده می کنند و یادآوری تعهدات بین المللی آنها در قبال حقوق بشر. گروه های مدافع حقوق بشر، با مستندسازی موارد شکنجه و انتشار گزارش ها، نقش حیاتی در آگاهی بخشی و مبارزه با این پدیده دارند.

نقش قربانیان و حافظه تاریخی

شهادت ها، خاطرات و مستندات به جای مانده از قربانیان شکنجه، نقش بی بدیلی در ثبت این جنایات و حفظ حافظه تاریخی دارند. روایت های افراد شکنجه شده، نه تنها به عنوان شاهدی بر وحشیگری های گذشته عمل می کنند، بلکه به عنوان ابزاری قدرتمند برای جلوگیری از فراموشی و تکرار تاریخ عمل می کنند. این خاطرات، به نسل های آینده یادآوری می کنند که هزینه بی تفاوتی نسبت به نقض حقوق بشر تا چه اندازه گزاف است و لزوم مبارزه مستمر برای عدالت را گوشزد می کنند. حضور و شهادت این بازماندگان، به جامعه کمک می کند تا عمق زخم های ناشی از شکنجه را درک کند و برای ترمیم آنها تلاش کند.

لزوم مبارزه مستمر

با وجود تمامی کنوانسیون ها و محکومیت های بین المللی، شکنجه همچنان در نقاط مختلف جهان وجود دارد. این واقعیت تلخ، بر لزوم مبارزه مستمر و بی وقفه برای ریشه کن کردن شکنجه در تمامی اشکال آن تأکید می کند. این مبارزه شامل آموزش، آگاهی بخشی، فشار سیاسی، حمایت از قربانیان و پیگیری های قضایی است. هر تلاشی که برای مقابله با شکنجه انجام شود، گامی در جهت اعتلای کرامت انسانی و تضمین جهانی است که در آن هیچ کس از چنین رنجی آسیب نبیند.

نتیجه گیری

شلاق با کابل برقی، تنها یک ابزار فیزیکی برای اعمال درد نیست؛ بلکه نمادی از یکی از تاریک ترین فصول تاریخ بشر است که در آن، کرامت و انسانیت به شدیدترین شکل ممکن نقض شده است. در این مقاله، به بررسی جامع ابعاد مختلف این ابزار شکنجه پرداختیم؛ از تعریف فنی و ساختار آن گرفته تا ریشه های تاریخی و بسترهای استفاده، به ویژه در تاریخ معاصر ایران. ابعاد جسمی شکنجه، با زخم های عمیق، ورم ها، کبودی ها و آسیب های دائمی به اعصاب و استخوان ها، درد و رنجی وصف ناپذیر را بر قربانیان تحمیل کرده است.

اما شاید تأثیرگذارترین و ماندگارترین زخم ها، همان آسیب های روانی باشد که تا سال ها در روح و روان قربانیان باقی می ماند. ترس و وحشت فلج کننده، تأثیر مهیب صدای شلاق، تاکتیک های بازجویی برای القای رعب، و عوارض بلندمدتی چون PTSD، افسردگی و اضطراب، همگی گواهی بر عمق ویرانی ای هستند که شکنجه با کابل برق بر انسان وارد می کند. مقایسه آن با دیگر روش های شکنجه نشان می دهد که این ابزار به دلیل توانایی منحصر به فردش در ایجاد همزمان درد جسمی و روانی، جایگاه ویژه ای در میان ابزارهای خشونت آمیز داشته است.

در نهایت، تمامی این بررسی ها، ما را به این نتیجه می رساند که شکنجه، در هر شکل و با هر ابزاری، فعلی غیرانسانی و غیرقابل قبول است. ممنوعیت بین المللی شکنجه و محکومیت جهانی آن، یادآور لزوم پاسداری از حقوق بشر و احترام به کرامت انسانی است. حافظه تاریخی و شهادت های بازماندگان، چراغ راهی هستند تا چنین تاریکی هایی هرگز تکرار نشوند و نسل های آینده در جهانی بدون شکنجه زندگی کنند. این مبارزه، تلاشی مستمر و همگانی را می طلبد.